واکاوی رابطۀ طغیانگری و غنا با تکیه بر روایات امام علی(ع)

بر اساس برخی روایات رسیده از امام علی (ع) غنا عامل طغیانگری معرفی شده که نقطه مقابل احادیثی دیگر، با مضمون مدح غناست. سخن امام علی (ع) در خصوص طغیانگری مال با توجه به آیه شریفه کلا ان الانسان لیطغی در سوره علق قابل توجه است. در نگاه اول، این قبیل روایات دارای تعارض ظاهری اند. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی، چالش پیش رو را بررسی کرده است. مبتنی بر این روش پژوهش، احساس بی نیازی از خداوند و خود و مال خویش را مستقل از خدا دیدن، عامل طغیان است؛ یعنی مادام که این احساس، ثمره علمی داشته و آدمی در زندگی دنیوی خویش، ثروت را که به مثابه نعمت الهی است، به نقمت تبدیل کرده، عامل سرکشی و طغیان او خواهد بود. شایان ذکر است این مسئله در مورد افراد نختلف و با توانایی های مختلف مالی متفاوت و چه بسا فردی با مال اندک طغیان نماید و فرد دیگری با مال فراوان هم طغیان نکند. چنین نگاهی مبتنی بر تعریفی از فقر و غناست که ماهیتی روان شناختی دارد. به این نکته نیز باید توجه نمود که بر اساس روایتی دیگر مال، سکرآور است و غنا به عنوان عامل طغیانگری رابطه معناداری با میزان تربیت نفس انسان دارد. در متون روایی به راه های پیشگیری از طغیان نیز اشاره شده که از جمله آن، شکر و ادای حق است؛ یعنی مال را از سوی خدا دیدن و نه از سوی خویش. بدین سان در بررسی و تحلیل چنین روایاتی عامل روان شناختی در انسان هم قابل توجه است.

analyzing the relationship between rebellion and opulence based on imam ali’s traditions

introduction in traditions, opulence is considered in various forms. however, due to various reasons, including not considering the traditions of each imam precisely and without considering the conditions of each imam’s time, there is no clear picture of praise and blame for opulence, and there is no definition or restriction of the amount of opulence. in some hadiths, including in the “wasila” sermon, according to the rule of context governing such hadiths, property is condemned and the cause of rebellion (al-kulaynī, 1407/1987, vol. 8: 21). based on the ethicists’ advice, having the necessary amount of property provides immunity from possible disasters and damages caused by rebellion because much more than the amount of need causes the soul to pay attention to the excess of opulence and ultimately causes human spiritual poverty (tehrani, 2018:17). thus, what is condemned in religious teachings regarding financial opulence is that level of opulence that is more than the amount of need. however, the need for money is different for different people and based on the various social conditions of people. this research examines the truth or falsity of this view based on imam ali’s traditions. no study has been done to answer this question yet.