تحلیل چگونگی تطبیق روایت‌های تاویلی داستان ابراهیم(ع) در قرآن بر اهل‌بیت(ع)

هنگام مواجهه با روایت‌های تفسیری اهل‌بیت(ع) ذیل آیات مربوط به قصۀ ابراهیم(ع) شاهد تطبیق تاویل آیه به اهل‌بیت(ع) هستیم. این پژوهش برای دستیابی به ارتباط بین ظاهر الفاظ آیه و معانی پنهان آن با استفاده از منابع کتابخانه‌ای به روش توصیفی‌تحلیلی الفاظ آیه را با تطبیق‌های واردشده در روایت‌های تاویلی مورد بررسی قرار داده و به این نتایج دست ‌یافته است که: 1. برخی عناصر قصه که مفهوم مفرداتی به آن اشاره دارد مانند اهل، ثمرات، ابن، طائفین و کلمات به دلالت مطابقه بر مصادیق متعددی صدق می‌کند که مصداق اکمل آن اهل‌بیت(ع) هستند و ارتباط بین معنای ظاهری و باطنی بسیار نزدیک است؛ 2. در مواردی مفهوم ترکیبی مانند شیء پنهان، قضاء تفث و ذبح عظیم در لایه‌های عمیق‌تری از معنای باطنی همچنان به دلالت مطابقه بر امام صدق می‌کند؛ 3. در تاویل نقل‌شده از بیماری ابراهیم(ع) ابتدا به دلالت التزام به وجود علت پی می‌بریم و سپس به دلالت مطابقه آن علت را بر مصیبت امام حسین(ع) تطبیق می‌دهیم. همچنین سرد شدن آتش که بر فرد خارجی تطبیق داده نشده بلکه به یک امر کلی تطبیق داده‌ شده است، نیاز به مقدمات و استدلال دارد؛ درنتیجه از موارد دلالت التزامی غیر بیّن است. این مورد نیز از لایه‌های عمیق‌تری از باطن یک امر کلّی خبر می‌دهد که تامل عقلی بیشتری نیاز دارد تا فهم کلام معصوم(ع) در رابطه با آیه روشن گردد.

analysis of how to accommodate the interpretive tradition (taweel) of abraham (pbuh) story on ahl al-bayt (as) in qur’an

introduction imams’ interprative traditions about some verses of the story of ibrahim have matched this story to being of ahl al-bait. it seems that this accomodation is not fit by the appearance of the verse and make minds to challeng to accept such traditions. therefore, it is necessary to know the connection between the inner meaning of the verse and the appearance of the word and how those meanings accomodate to the existence of ahl al-bayt, although theories have been proposed by ayatollah marefat and allameh tabatabai in order to validate such interpretive traditions. but there are still some traditions in a veil of ambiguity about how to apply the traditions to the ahl al-bayt (as) in such a way that some of them have been criticized and their validity has been questioned. therefore, it is necessary to evaluate the possibility of connecting the words of the verse with its hidden meanings by using the tool of implications of words on meanings and intellectual rules.