بررسی سندی و دلالی روایت «رُوْیا الْاَنْبِیاءِ وَحْی» در نظریۀ «محمد، راوی رویای رسولانه»

اصل ارتباط عالم معنا با ماده با کانال وحی همواره محل تامل بوده است. تحلیل چرایی این مسئله به تفاوت ماهوی عالم ماده با معنا بر می گردد. برخی مخالفان عصر بعثت با اتهاماتی اصل ارتباط را زیر سوال می بردند. در دوران کنونی، نواندیشانی سعی در تاویا و امروزی کردن مقوله پیچیده وحی دارند. سروش از جمله آنان است که نظراتش در طول سه دهه اخیر همواره در حال تغییر و تطور است. وی در دیدگاه های پیشین خود، قرآن را کلام خدا می دانست؛ اکنون رویاهای پیامبر می داند. نظر به اهمیت موضوع و پاسخ مبنایی و دقیق، این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و سطح محتوا به دنبال تحلیل فقه الحدیثی روایت رویا الانبیاء وحی است با این سوال محوری که روایت مذکور از نظر اعتبار سندی و متنی چگونه است و رابطه دلالت روایت با اصل نظریه چگونه است؟. نتیجه پژوهش نشان می دهد که روایت در منابع فریقین، ضعف سندی دارد. از نظر دلالت نیز بعد از تشکیل خانواده حدیث، و استفاده از ادله عقلی و قرآنی، مشخص می شود این روایت بر مدعای سروش که کل وحی قرآنی را در رویا می داند، دلالت ندارد. به عبارت دیگر، دلالت روایت این است که مشاهدات پیامبر (ص) منشا الهی دارد، نه اینکه قرآن از کانال رویا نازل شده باشد. همچنین این گزاره که رویای انبیا وحی است، غیر از این گزاره است که وحی انبیا رویاست.

examining the isnad and content of the hadith “ru’yā al-anbiyā’ waḥyun” in the theory of “muhammad, the transmitter of prophetic dreams”

the connection between the higher world and the matter through revelation has always been a place of deliberation. some opponents of the prophet in hismission era (arabic: بعثت ) questioned this connection by making some accusations. currently, modern thinkers are also trying to interpret and modernize the complex subject of revelation. soroush is one of those whose opinions have been constantly changing and evolving during the last three decades. previously, he considered the holy qur'an to be the words of god;but now he considers the holy qur'an to be the dreams of the prophet (pbuh). muhammad (pbuh) the transmitter of prophetic dreams is the title of hiswritings about the nature of the qur'an. in soroush's new understanding of revelation, the prophet (pbuh) is only a transmitter of the dreams he saw. hehas used three hadiths as evidence for his claim: 1. a true dream of a righteous man is one of forty-six parts ofprophetism; 2. the states of the prophet (pbuh) when receiving revelation; 3. the dream of the prophets is a revelation. criticism of the evidence and soroush's traditional argument on the third hadith is examined in this article. considering the importance of the subjectand the necessity of finding a precise answer, this research used the descriptive-analytical method at the level of content analysis, as well as, the conventional method of fiqh al-hadith. following the analysis of fiqh alhadith, this hadith (i.e., رُوْیَا الْاَنْبِیَاء وحی ) was examined with the central question of how this hadith is in terms of isnad and textual validity, and how the meaning of the tradition is related to this theory.