تحلیل و بررسی غلوِ ابوسمینه؛ از راویان احادیث مهدوی و اعتبار یا بی اعتباری روایاتش

باورداشت مهدوی از اساسی‌ترین معارف اسلامی است. در سند احادیث مهدوی، راویانی وجود دارند که غالی معرفی شده‌اند و اثبات غلو ایشان، یکی از عواملی است که اعتبار احادیث در این عرصه را تهدید می‌کند. اما طبق فرمایش حضرات معصوم(ع) ذکر فضایل، غلو محسوب نمی‌شود؛ همچنین غلو در فضایل به‌صورت مسئله‌ای نسبی درآمده و چه بسا که در کتاب‌های رجالی، گروهی از راویان، غالی یا متهم به غلو معرفی شده‌اند، درحالی‌که با بررسی روایاتِ موجودِ آنان در کتب و تفاسیر روایی درمی‌یابیم که هیچ باوری که نشانگر غلو باشد، نداشته‌اند. ابوسمینه از جمله این راویان است که از راویان پرشمار احادیث بوده و راویانی ثقه احادیثی بسیار از او نقل کرده‌اند. همچنین روایات مهدویِ موجودِ وی در تفاسیر روایی شیعه عاری از غلو است. در این میان کلام شیخ طوسی مبنی بر استثنای روایات مشتمل بر غلوِ او توسط محدثان، در کنارِ سابقۀ رجالیان متقدم شیعه در روی برنتافتن از تمام احادیث یک راوی با وجود ضعیف انگاشتن او، مویدی بر پذیرفتن اعتبار احادیث مهدویِ او بنا بر مستنداتِ موجود در تفاسیر روایی شیعه است.

analysis of abū sumaina’s ghuluww, narrator of mahdawi traditions, and validating of his traditions

belief in mahdism is one of the most basic islamic teachings. in the isnad of mahdawi hadiths, there are narrators who have been introduced as ghālī, and if their exaggeration is proven, it is one of the factors that threaten the validity of hadiths in this field but according to the order of the infallibles (as), mentioning virtues is not considered exaggeration. exaggeration in virtues has also become a relative issue, and it is possible that in the boo(ع)s of riālī, a group of narrators have been introduced as exaggerators or accused of exaggeration. abu sumaina is one of these narrators who is one of the numerous narrators of hadiths and many trustworthy narrators have narrated many hadiths from him. also, his existing mahdawi narrations in the interpretations of shiite narrations are free of exaggeration. in the meantime, shei(ع)h tūsi’s statement regarding the exception of narrations containing his exaggeration by narrators, along with the history of the early shiite rijal scientists in not rejecting all the hadiths of a narrator, despite considering him wea(ع), confirms the acceptance of the validity of his mahdavi hadiths according to the documents in the commentary.