نقد انگاره ادراج زهری در حدیث فدک

از حقایق مسلّم تاریخ اسلام، غصب فدک و غضب حضرت زهراb بر ابوبکر و سخن نگفتن آن حضرت با وی تا زمان شهادت است. اما دیرزمانی نیست که شبهه‌ای با عنوان ادراج زهری در روایات مربوط به این غضب، از سوی برخی عالمان سلفی مطرح شده است که روایات غضب آن حضرت بر ابوبکر را از ادراجات زهری دانسته، آن‌ها را مردود اعلام می‌‌کنند. نوشتار حاضر به روش کتابخانه‌ای و با رویکردی تحلیلی در پی ارزیابی و پاسخ به این شبهه نگاشته شده است. یافته‌ها از آن حکایت می‌کند که برخلاف ادعاهای مطرح‌شده، عبارات غضب و هجران از ادراجات زُهری نیست و در غالب متون این روایات، ناقل ماجرای غضب و هجران، عایشه است و خبری از ادراج نیست. علاوه بر آن، ماجرای سخن نگفتن حضرت زهراb و غضب ایشان بر ابوبکر از طریق غیر زهری نیز نقل شده است. اضافه بر آن عالمان اهل ‌سنت ادراج در حدیث را عملی حرام و سبب ساقط شدن راوی از عدالت می‌دانند. همچنین این حدیث را از جمله احادیث دارای ادراج ذکر نکرده بلکه به محتوای آن اعتراف و سعی در توجیه غضب آن حضرت بر ابوبکر کرده‌اند.

criticism of the idea of zuhrī’s idrāj in hadith of fadak

usurpation of fadak and anger of hazrat zahrā (as) at abu bakr and not to talk with him until her martyrdom are certain facts in islamic history. but it was not long ago that a doubt was raised by some salafi scholars regarding the zuhrī’s idrāj in the traditions related to this anger. they look on the traditions of fatima’s anger at abu bakr as zuhrī’s editing and declare them rejected. the present article is written in a library method and with an analytical approach in order to evaluate and answer this doubt. the findings indicate that, contrary to the claims, the expressions of anger and separation are not from zuhrī’s editions, and in most of the texts of these traditions, the narrator of the story of anger and separation is ’ayesha, and there is no editing. in addition to that, the story of hazrat zahrā (as) not speaking and her anger at abu bakr has also been narrated through non-zuhrī. in addition, sunni scholars believe that the idrāj in the hadith is forbidden (ḥarām) and causes the narrator to fall from justice. also, they did not mention this hadith as one of the hadiths with idrāj, but they admitted to its content and tried to justify her anger at abu bakr.