واحدی نیشابوری و فضایل و روایات اهل بیت در «الوسیط» (کارکردها و اعتبار)

بهره جستن فرقه‌های اسلامی از احادیث یکدیگر یا نقل احادیثی با موضوع محوری مورد اهتمام دیگران، از دغدغه‌های دانشیان آن‌ها در سده‌های مختلف اسلامی بوده و در گذر تاریخ فرازوفرودهایی داشته است. واحدی نیشابوری از مفسران اثرگذار قرن پنجم هجری است که در تفسیر الوسیط خویش فضایل اهل بیت و روایات منقول از اهل بیت را آورده است. این مقاله با رویکرد توصیفی‌تحلیلی چنین دست یافته است که او در ترسیم فضای نزول آیات، شناخت فضایل آیات، ایضاح مراد ظاهری آیات و گاه بیان مصادیقی که در دایرۀ شمول آیات قرار می‌گیرند، از این روایات بهره برده است. واکاوی نحوۀ تعامل وی با این احادیث نشان می‌دهد که او معمولاً احادیثی از این دست را معتبر می‌شمارد، مگر اینکه با اصول بنیادین باور او در تعارض باشد یا در برابر قول اکثریت مفسران قرار گرفته باشد. در این صورت یا چون روایت مربوط به تطبیق آیۀ تطهیر بر اهل بیت، نقل‌های دیگر را رجحان می‌دهد یا چون روایت مربوط به ابلاغ سورۀ برائت از سوی امام علی، عدم دلالت آن بر افضلیت ایشان را تبیین می‌کند.

Wāḥidī Neyshābūrī and the Virtues and the Traditions of Ahl al-Bayt (as) in al-Waṣīṭ (functions and validity)

The benefit of Islamic sects from each other’s hadiths or quoting hadiths with a central theme of interest to others, has been one of the concerns of scholars in different centuries of Islam and has had ups and downs throughout history. WāḥidĪ NeyshābūrĪ is one of the influential commentators in the fifth century AH who has brought the virtues of Ahl alBayt and narrations narrated from Ahl alBayt in his commentary called AlWaṣĪṭ. He has used these narrations in drawing the contexts of the revelation of verses, recognizing the virtues of verses, clarifying the apparent meaning of verses and sometimes expressing the examples that are included in the scope of verses. A loo at how he interacts with these hadiths shows that he usually considers such hadiths to be authentic, unless they are in conflict with the fundamental principles of his belief or have been contradicted by the majority of commentators.