تبارشناسی روایات قصار حضرت علی در تحف‌ العقول

کتاب تحف ‌العقول عن آل ‌الرسول اثر حسن ‌‌بن ‌شعبه حرانی از منابع اخلاقی شیعه است. به‌دلیل ارسال سند، بررسی رجالی روایات این کتاب ممکن نیست؛ اما می‌توان متن این روایات را در منابع شیعه و اهل ‌سنت پی‌جویی کرد. بر این اساس، مقالۀ حاضر به روش توصیفی‌تحلیلی با پی‌جویی تاریخی‌روایی روایات قصار حضرت علی در منابع مختلف فریقین، سبک روایی مولف را بررسی کرده و روایات کتاب تحف العقول را در منابع روایی متقدم شناسایی کرده است. همچنین منابعی را که حرانی در روایات قصار حضرت علی استفاده کرده، واکاویده است و روایاتی را که در منابع پیشین وجود ندارند، شناسایی کرده است. دستاوردهای این مقاله حاکی از آن است که از مجموع 158 روایت، 20 روایت در منابع متقدم موجود نیست و صدور 7 روایت از سوی امام معصوم اثبات نمی‌شود. همچنین غالب روایات برای اولین ‌بار در منابع قرن پنجم و ششم آمده است.

Genealogy of the Short Traditions of Imam Ali (as) in Tuhaf al-ʿuqūl

The book Tuhaf alʿuqool by Hassan ibn Shuʿbah alHarani is one of the Shiite moral sources. Due to existing the Losses tradition (Morsal traditions), it is not possible to review the biography (ejal) aspect of traditions in this book. However, the text of these traditions can be found in Shiite and Sunni sources. Accordingly, the present article examines the author’s narrative style by descriptiveanalytical method with historical and narrative research of the short traditions of Imam Ali (as) in various sources of the two sects. And the article has identified the traditions of the book &The Tuhaf alʿuqool & in the earlier traditional sources. Also this article has analyzed the sources that Harrani used in the short traditions of Imam Ali (as) and has identified traditions that do not exist in previous sources. The achievements of this article indicate that out of a total of 158 traditions, twenty traditions are not available in earlier sources and the issuance of seven traditions by the Imam Ali (AS) is not proven. Also, most of the traditions appear for the first time in the sources of the fifth and sixth centuries.