ارزیابی فرایند تمییز احمد بن محمد در اسناد «عدة من اصحابنا» در کافی

پدیدۀ اشتراک یکی از موانع مهم‌ شناخت راوی است و رجالیان متاخر با راهکارهای متعددی که با عنوان راه‌های تمییز مشترکات شناخته می‌شود، درصدد رفع آن برآمده‌اند. نام احمد بن محمد یکی از پرتکرارترین عناوین مشترکی است که در اسناد عدة من اصحابنا در کافی به کار رفته است. هدف از پژوهش پیش رو، نقد و ارزیابی روش‌های تمییز رجالیان و ارائۀ راهکارهای نوین و نظام‌مند برای فرایند تمییز با محوریت احمد بن محمد است. در این راستا همۀ احتمالات موجود در احمد بن محمد بدون پسوند در 815 سندی که عدة من اصحابنا از او نقل کرده است، شناسایی شده‌اند، سپس دامنۀ اشتراک به‌لحاظ طبقه و شرایط سند کاهش یافته است. آنگاه نقل‌های هم‌نامان احمد بن محمد از 83 راوی آمارگیری شده است. در ادامه، راویانی که رابطۀ استادی با هیچ‌‌یک از هم‌نامان احمد بن محمد نداشته‌ یا دارای رابطۀ استادی مشترک یا خاص بوده‌اند، در سه گروه دسته‌بندی شده‌اند. تمییز دستۀ نخست ناممکن شناخته شده اما با بهره‌گیری از اطلاعات منابع رجالی و اسناد کتب حدیثی و تحلیل داده‌های آماری، کوشش شده تا قراینی کاربردی برای تمییز دستۀ دوم ارائه شود و در دستۀ سوم، اختصاص استاد به شاگرد، تمییزدهنده دانسته شده است.

Evaluating of the Distinguishing Process of Ahmad ibn Muhammad in Isnad of ’Idatun min Ashābinā (some of our Companions) in Kāfī

The phenomenon of sharing is one of the most important obstacles to knowing the narrator, and later rijals have tried to eliminate it with various solutions, which are known as ways of distinguishing commonalities. The name of Ahmad ibn Muhammad is one of the most frequently used common titles used in the documents of some of my companions in Kafi. The purpose of the present study is to critique and evaluate the methods of distinguishing rijals and to present new and systematic solutions for the process of distinction centered on Ahmad ibn Muhammad. In this regard, all the possibilities in Ahmad ibn Muhammad without suffix have been identified in the 815 documents quoted by some of my companions, then the scope of commonality has decreased in terms of class and conditions of the document. Then the quotations of the namesakes of Ahmad ibn Muhammad were taken from 83 narrators. Next, the narrators who did not have a masterful relationship with any of Ahmad ibn Muhammad’s namesakes or had a common or special masterful relationship are divided into three groups. It is considered impossible to distinguish the first category, but by using the information of rijali sources and documents of hadith books and analyzing statistical data, an attempt has been made to provide practical evidence for distinguishing the second category.