بررسی چگونگی بهره‌گیری روایات از دانش‌های زبانی در تفسیر قرآن (مطالعۀ موردی آیۀ بسمله از تفاسیر البرهان و نور الثقلین)

کاوش در دیدگاه‌های تفسیری اهل بیتk زمینه را برای تبیین ضرورت و سهم هریک از دانش‌های مقدماتی در تفسیر قرآن فراهم می‌کند. از جمله مقدمات لازم برای فهم قرآن، دانش‌های زبانی(اعم از لغت و نحو و بلاغت) است. این مقاله می‌کوشد با بازخوانی تفاسیر ماثور در ذیل آیۀ بسمله در آغاز سورۀ فاتحه و نیز در سورۀ نمل، رویکرد تفسیری خاندان پیامبر2 را به‌مثابۀ نزدیک‌ترین‌ها به خاستگاه وحی از منظر دانش‌های زبانی، بررسی و تحلیل کند. این مقاله گونه‌های روایات تفسیری آیۀ بسمله را بر اساس تفاسیر شیعی البرهان و نور الثقلین با روش کتابخانه‌ای، شیوۀ اسنادی در نقل روایات و روش تحلیلی‌توصیفی در ارزیابی داده‌ها مورد بررسی قرار داده است. یافته‌ها حاکی از آن است که درصد قابل توجهی از روایات اهل بیتk به مباحث لغوی و تبیین واژگان، و فقط سهم اندکی از روایات تفسیری به مقوله‌های دستور زبان و بلاغت اختصاص یافته است.

Investigating of Tradition Utilization from Linguistic Knowledge in Interpreting of the Quran (A case study of Basmallah Verse in al-Burhān and Nūr al-Thaqalayn)

Searching the interpretive views of the Ahl eBayt provides the ground for explaining the necessity and contribution of each basic knowledge in the interpretation of the Qur’an. Linguistic knowledge (including vocabulary, syntax, and rhetoric) is mong these necessary prerequisites for understanding the Qur’an. The present article tries to examine and analyze the interpretive approach of Prophet’s family as the closest to the origin of revelation from the perspective of linguistic knowledge by rereading the effective interpretations under Bismillah verse at the beginning of Surah AlFatihah and also in AnNaml Surah. This article studies the types of interpretive narrations of Bismillah verse based on the Shiite interpretations of AlBurhan and Noor alThaqalin by the library method, and the documentary method in narrating the narrations, and the descriptive analytical method in evaluating the data. Findings show that a significant percentage of Ahl alBayt narrations are devoted to lexical issues and explanation of words, and only a small share of interpretive narrations are devoted to the categories of grammar and rhetoric.