اسباب النزول از ساحت نقل تا آوردگاه رای

فهم مضامین آیات قرآن به‌عنوان مهم‌ترین منبع معرفتی مسلمانان، نیازمند استفاده از ابزار معتبر و موثق است؛ از آغاز تاکنون، اسباب نزول به‌عنوان یکی از این ابزار، مطرح است و طریق معرفت، شناخت و دستیابی به اسباب نزول، از مباحث جدّی و مهم این حوزه است که صاحب‌نظران ضمن کتب مربوط بدان پرداخته‌اند. ابتدا چنین می‌نماید که دستیابی به اسباب نزول، همان گونه که اغلب پژوهشگران قرآنی بر آن رفته‌اند، جز از طریق مشاهده، نقل و روایت امکان‌پذیر نبوده و رای و اجتهاد در آن نقشی ندارد و همین نگاه باعث محدود شدن اسباب نزول در تعدادی روایت و حتی کم‌اثر یا بی‌اثر دانستن آن در فهم آیات قرآن شده است؛ لکن بررسی کتابخانه‌ای، توصیفی و تحلیلی مدوّنات و تالیفات اختصاصی سبب نزول یا متضمن آن، نظیر تفاسیر و به‌ویژه تفسیر جامع البیان (به‌عنوان ام التفاسیر و جامع تلاش‌های تفسیری مسلمانان در دو قرن و نیم نخست) نشان می‌دهد گرچه نگاه غالب و مشهور، معرفت و شناخت اسباب نزول آیات را منحصر در مشاهده و نقل می‌داند و در نگاه اول قراینی در خصوص این رویکرد نزد ابن جریر طبری به دست می‌آید، با دقت بیشتر و عمیق‌تر، چنین حاصل می‌شود که علاوه بر مشاهده و نقل، اجتهاد و رای نیز در شکل‌گیری و دستیابی به اسباب نزول موثر است.

Occasions of Revelation from the Tradition to the Reason

requires the use of valid and reliable tools; From the beginning until now, the Occasions of Revelation (Asbab Alnuzul) has been considered as one of these toolsThe way of knowledge, cognition and access to the Occasions of Revelation (Asbab Alnuzul) of Quranic verses is one of the serious and important issues in this field that experts have dealt with in the relevant books.At first it seems that the attainment of the Occasions of Revelation (Asbab Alnuzul), as most Qur’anic scholars have gone to it, is not possible except through observation and narration, and opinion and ijtihad have no role in it; And this view has limited the Occasions of Revelation in a number of narrations and even considered it ineffective or ineffective in understanding the verses of the Qur’an; but, the study of specific writings and writings that cause the Occasions of Revelation, such as commentaries and especially Tafsir Jāmiʿ alBayān, (as the Reference of interpretations and comprehensive interpretive efforts of Muslims in the first two and a half centuries) and the analysis of their content shows that although the prevailing and wellknown view considers the knowledge of the Occasions of Revelation (Asbab Alnuzul) of verses to be limited to observation and narration and This approach is achieved by Ibn Jarir al Tabari, but with more and deeper accuracy, it is achieved that in addition to observation and narration, ijtihad and opinion are also effective in forming and achieving the Occasions of Revelation (Asbab Alnuzul).