جستاری در بررسی اعتبار روایات حرمت تفسیر به رای

منابع روایی فریقین مملو از روایاتی است که مسلمانان را از تفسیر به رای، نهی کرده است. تعدادی از این روایات، با استناد به منابع روایی متقدم و متاخر معتبر فریقین ذکر شده است. برخی این‌گونه روایات در کتب روایی شیعه را منتقل از عامه دانسته‌اند که به‌سبب دارا بودن سند مستقل شیعی و نقل آن‌ها در کتب معتبر شیعه، این ادعا چندان قوّتی ندارد. در این پژوهش، پس از بررسی احادیث ذکرشده از جهت وثوق سندی، وثوق صدوری و میزان مطابقت با مضامین قرآن، برمی‌آید که سند برخی از این احادیث، صحیح، برخی موثق و برخی ضعیف است؛ اما از جهت توثیق صدوری، دو مورد از روایات به‌واسطۀ قراین تواتر، علو مضمون، شهرت روایی و عمل اصحاب و...، تقویت شده و معتبر به حساب می‌آیند. علاوه بر اینکه مضمونشان با آیات قرآن همخوانی دارد. بر این اساس، وقتی در یک مضمون، صدها روایت در کتب روایی فریقین آمده و دست‌کم سه مورد از آن‌ها صحیح و معتبر است و مضمون آن روایات با مضامین قرآن همخوانی دارد، سزاوار است که به مضمون آن روایات عمل شود؛ هرچند طبق گفتۀ برخی، این روایات بیشتر مرتبط با احکام عملی باشد.

A research on the study of validity of Traditions about Forbidding of Tafsīr bil-raʾy

The narative sources of Fariqain is full of narations that forbid muslims from arbitrary interpretation. Some of these narations are mentioned by refrence with recent and preceding narative sources. Some of these narations in Shia narative books knew from popular that this claim can’t be valid. In this research after the study of recited traditions from confidence document and nemesis documentary and comformity with Quranic themes show that the Some of documents of these traditions are correct, some are valid and some are weak. But from nemesis confidence two of these narations are strenghened and valid by repeat evidence, high theme and narative fame and action of companions and...in addition, their themes is accorded with Quranic verses. Hence, when in one theme there is a hundred nararions in narative books of Fariqain and is correct and valid. three  cases of  them and accord it’s theme of narations with Quranic themes, it is nesessary to act theme of those narations. although according to some of these narations, related to the practical rules.