طرحوارههای تصوری «دنیا» در خطبهها و حکمت‌های نهج‌البلاغهبر اساس الگوی طرحوارههای ایوانز و گرین
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
داودی عارفه ,بهارزاده پروین
|
|
منبع
|
حديث پژوهي - 1399 - دوره : 12 - شماره : 24 - صفحه:127 -148
|
|
چکیده
|
در سه دهۀ اخیر، رویکرد زبان‌شناسی شناختی (cognitive linguistics) به‌طور خاص مورد توجه زبان‌شناسان قرار گرفته است. در این رویکرد ساختارهای اطلاعاتی ذهن، نقش اساسی در تعامل با جهان دارد و سازمان‌دهی،پردازش و انتقال اطلاعات توسط زبان صورت می‌گیرد. از این منظر، استعاره و تصاویر ذهنی از مهم‌ترین مقوله‌های ساختاری زبان به شمار آمده‌اند. همچنین استعاره نه‌تنها ابزار زیبایی‌شناسی، بلکه ابزاری فرازبانی شمرده شده که نظام مفهومی انسان را شکل و به اندیشه، رفتار و زبان او جهت می‌دهد. ایوانز و گرین نیز طرحوارههای تصوری را زیرمجموعه‌ای از »تجسم و ساختار مفهومی « معرفی کرده‌اند. در جستار حاضر، پس از تعریف استعاره و برشمردن تفاوت‌های دو نگاه سنّتی و نوین به این مقوله، به تعریف طرحوارههای تصوری پرداخته شد و طرحوارههای تصوری دنیا در پیکرۀ خطبهها و حکمت‌های نهج‌البلاغه در چهارچوب معناشناسی شناختی بر اساس مدل انتخابی »طرحوارههای تصوری ایوانز و گرین « مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه آنکه بر اساس انواع کلی طرحوارههای ارائه‌شده در این الگو، طرحوارههای حرکتی، ظرف‌بودگی، نیرو، اتحاد، فضا، تعادل، همسانی و شیء(موجودیت) در بافت متنی خطب و حِکَم نهج‌البلاغه وجود دارد. از این میان، بیشترین بسامد طرح‌واره‌ها، مربوط به طرح‌وارۀ حرکتی است؛ همچنین بیشترین کاربست طرح‌واره‌ها، مربوط به دنیای مذموم بوده است.
|
|
کلیدواژه
|
نهج‌البلاغه، دنیا، معنی‌شناسی شناختی، طرحوارههای تصوری، الگوی ایوانز و گرین
|
|
آدرس
|
دانشگاه الزهرا, ایران, دانشگاه الزهرا, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
bahar-p@alzahra.ac.ir
|
|
|
|
|
|
|