تحلیل انتقادیِ روایت قصاصخواهی «عکاشه» و چرایی انتقال آن به شیعه
|
|
|
|
|
نویسنده
|
اخوانمقدم زهره ,قهرمانینژاد بهاءالدین
|
منبع
|
حديث پژوهي - 1398 - دوره : 11 - شماره : 21 - صفحه:193 -216
|
چکیده
|
یکی از رخداد هایی که در برخی از منابع تاریخی و جوامع روایی از اواخر زندگی رسول گرامی اسلام(ص) نقل شده، جریان قصاص خواهی پیرمردی به نام عکاشه از ایشان است. بر اساس این نقل ها، پس از درخواست رسول اکرم(ص) مبنی بر ادای حقوق احتمالی، عکاشه مدعی شد که روزی تازیانۀ حضرت به وی اصابت کرده است، ولی در نهایت با بوسیدن بدن پیامبر(ص) از حق خود گذشت. این روایت از حیث سند مردود است؛ اما صرف نظر از سند، متن این حدیث نیز مشکلات متعدد دارد، زیرا اولاً با آیات قرآن که دلالت بر عصمت پیامبر(ص) دارند، ناسازگار است؛ ثانیاً هیچ یک از عالمان شیعه آن را نقل نکرده اند و فقط شیخ صدوق، آن هم فقط در کتاب امالی خودش آورده است؛ ثالثاً تهافت در نقل های مختلف روایت به چشم می خورد، که می تواند قرینه ای بر جعل باشد. مقالۀ حاضر پس از اثبات این دلایل، به بررسی علت وجود این روایت در کتاب شیخ صدوق پرداخته، به این نتیجه می رسد که قصۀ فوق، از احادیث منتقله است و به دلیل وجود مشایخ عامه در بین اساتید صدوق و نیز راویان مشترک، در منابع شیعه ورود پیدا کرده و عالمان خَلَف، با وجود تفرّد صدوق در نقل این حدیث، بدون توجه لازم، آن را نقل کرده اند و لذا تلقّیِ به قبول شده است.
|
کلیدواژه
|
سیرۀ پیامبر (ص)، احادیث منتقله، عصمت، شیخ صدوق، عکاشه، سورۀ نصر، سهو النبی.
|
آدرس
|
دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم, ایران, دانشگاه تهران, ایران
|
پست الکترونیکی
|
bghahremani@ut.ac.ir
|
|
|
|
|