رجعت و مستندات روایی آن در تفسیر قمی

رجعت که در حیطه معناشناختی بازگشت به مبدا است، در اصطلاح امامیه، به معنای بازگشت دوبارۀ رسول خدا(ص)، ائمه(ع) و گروهی از دینداران حقیقی برای رسیدن به بخشی از پاداش، و گروهی از کفرگرایان و معاندان ایشان به دنیا برای رسیدن به عذاب استحقاقی است. این دیدگاه، با مخالفت اهل سنت مواجه شده است. علی بن ابراهیم قمی در تفسیر خود روایاتی ذکر کرده که بر قطعیت رجعت تاکید می کند. مقالۀ حاضر به روش توصیفی تحلیلی به بررسی روایات و استنادات علی بن ابراهیم قمی در خصوص مسئلۀ رجعت در تفسیر قمی پرداخته است. در این پژوهش، روشن شد که قمی با استناد به روایات ائمه(ع) که از جهت سند حمل بر صحت می شود و از جهت فراوانی به تواتر می رسد، وقوع آن را قطعی می داند. در بررسی گونه شناسی مباحث رجعت در تفسیر قمی دانسته شد که مسائل استدلال بر صحت رجعت، گروه های مشمول رجعت، رجعت به مثابۀ وعدۀ الهی به آل محمد(ص) و فلسفۀ رجعت که انتقام از معاندان است، مورد توجه قمی قرار گرفته است.