بهرۀ قصۀ بلوهر و یوذاسف از آبشخور فرهنگ اسلامی شیعی

ماجرای «بلوهر و یوذاسف» از سرگذشت‎هایی است که دیرینگی آن زمینه‎ساز کاوش‎های نظری فراوان از سوی صاحبان اندیشه و قلم به‌منظور یافتن پاسخ روشن به پرسش‎های مختص آن، به‌ویژه در سدۀ اخیر شده است. کهن‎ترین متن موجود از قصه در زبان عربی، روایت شیخ صدوق، فقیه و محدث شیعی سدۀ چهارم هجری است؛ پرسش‎های طرح‌شده یا قابل طرح دربارۀ این داستان عبارت‌اند از: 1. درون‌مایۀ قصه، واقعی است یا افسانه؟ 2. به فرض واقعی بودن در چه سرزمینی تحقق پذیرفته است؟ 3. در چه فضای زبانی و فرهنگی نگاشته و روایت شده است؟ 4. در مسیر حرکت خود در زبان‎ها و فرهنگ‎ها چه رویش‎ها و ریزش‎هایی به خود گرفته و دیده است؟ و... کسانی در مقام جست‌وجوی پاسخ پرسش‌های یادشده برآمده، حاصل تلاش خود را در معرض داوری صاحب‌نظران نهاده‌اند؛ اما نوشتۀ پیش ‎روی در پاسخ به کسانی است که وجود سخنان پیامبر اسلام و معصومان را در روایت صدوق منکِر شده‌اند؛ این جست‌وجو بر آن است که پیشینۀ نقل قصه به دنیای اسلام را با بررسی راویان روایت صدوق به کاوش نشسته، در کنار ارائۀ نمودهایی از آن در آثار اسلامی، بازتاب حکمت‎ها و سخنان ماثور از پیامبر و امامان معصوم شیعه را در متن قصه نشان دهد. در پایان، این نتیجه به حاصل آمده است که ساختار و محتوای کنونی قصه که تنها از طریق شیخ صدوق به ما رسیده، برکشیده و بالیدۀ فرهنگ اسلامی و شیعی است.