ارزیابی برخی از ژنوتیپ‌های گردو در غرب ایران براساس ویژگی‌های ریخت‌شناسی میوه و نشانگر مولکولی Rapd

گردوی ایرانی (juglans regia l.) متعلق به خانواده گردوسانان (juglandaceae) و یکی از مهم‌ترین محصولات خشکبار در ایران است. در پژوهش حاضر، برخی ژنوتیپ‌های جمع‌آوری‌شده گردو از مناطق مختلف غرب ایران براساس ویژگی‌های میوه و نشانگر مولکولی rapd ارزیابی شدند. بررسی حاضر در قالب دو آزمایش جداگانه انجام شد که در آزمایش اول، توانمندی ژنتیکی 119 ژنوتیپ گردو براساس 29 ویژگی مربوط به دانه و مغز ارزیابی شد. نتایج اولیه ارزیابی ویژگی‌های مورفولوژیک میوه نشان دادند تنوع زیادی در برخی از صفات مانند شکل میوه، ضخامت پوسته سخت، قطر دانه و جدا‌شدن لپه از دانه در ژنوتیپ‌های بررسی‌شده وجود دارد و وزن دانه از 7 تا 8/19 گرم متغیر بود. در آزمایش دوم، تنوع ژنتیکی بین 50 ژنوتیپ گردوی انتخابی با 13 نشانگر rapd بررسی شد. درمجموع، 84 آلل از 13 مکان rapd تکثیر شد و اندازه آلل در محدوده 140 تا 2500 جفت باز متغیر بود. تعداد آلل‌های مشاهده‌شده برای هر مکان در دامنه 4 (opa18 و opa13) تا 11 آلل (opa09) با میانگین 46/6 آلل متغیر بود. شاخص اطلاعاتی شانون (i) برای مکان opa09، زیاد (20/3) و برای مکان opa18، کمترین مقدار (7/0) بود و میانگین آن بین همه مکان‌های rapd، 66/1 ثبت شد. دامنه ضریب تشابه ژنتیکی جاکارد میان ژنوتیپ‌ها از 08/0 تا 79/0 متغیر بود. تجزیه خوشه‌ای با روش upgma براساس داده‌های rapd، خویشاوندی ژنتیکی زیادی را بین ژنوتیپ‌ها نشان داد و در فاصله ژنتیکی 46/، به 5 گروه اصلی تقسیم شدند. نتایج کلی نشان دادند برخی از این ژنوتیپ‌ها صفات مطلوبی دارند که می‌توانند منابع ژنتیکی باارزشی برای اصلاح گردو باشند.