پاسخ‌های مورفوفیزیولوژیکی و جذب عناصر در گیاه استویا (bertoni stevia rebaudiana) نسبت به کاربرد کودهای زیستی و متیل جاسمونات در شرایط تنش خشکی

این پژوهش با هدف بررسی جذب عناصر و برخی ویژگی های مورفوفیزیولوژیک گیاه دارویی استویا (stevia rebaudiana bertoni) تحت تنش خشکی در شرایط کاربرد کودهای زیستی و متیل جاسمونات، به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه یاسوج، در سال 1400 انجام شد. عامل اول شامل آبیاری پس از تخلیه 20، 40 و 60 درصد آب قابل استفاده خاک، عامل دوم شامل کاربرد کود مایکوریزا گونهfunneliformis mosseae  و باکتری bacillus subtilis بود. همچنین از غلظت 75-0 میکرومولار متیل جاسمونات به عنوان شاهد در شرایط تنش خشکی استفاده شد. تنش خشکی در سطوح آبیاری پس از 40 و 60 درصد تخلیه رطوبتی سبب کاهش محتوای عناصر نیتروژن و فسفر، ارتفاع، تعداد برگ، تعداد شاخه جانبی، وزن خشک ریشه و اندام هوایی، نسبت به سطح آبیاری پس از 20 درصد تخلیه شد، ولی درصد کلونیزاسیون ریشه (سه برابر)، محتوای قندهای محلول (85.41 درصد)، فعالیت آنزیم کاتالاز (12 برابر) و محتوای پتاسیم برگ (73.67 درصد) افزایش یافت. کودهای زیستی، نسبت به شاهد، در هر سه سطح تنش سبب افزایش صفات نام برده به جز ارتفاع بوته و وزن خشک اندام هوایی شد. کاربرد متیل جاسمونات بر محتوای نیتروژن، محتوای فسفر، محتوای پتاسیم، محتوای قندهای محلول، فعالیت آنزیم کاتالاز، تعداد برگ در بوته، تعداد شاخه‌های جانبی و وزن خشک ریشه اثر مثبت و معنی‌داری داشت، ولی بر کلونیزاسیون ریشه، ارتفاع و وزن خشک اندام هوایی اثر قابل توجهی نشان نداد. بطور کلی تیمارهای کود زیستی توانست اثر تنش خشکی را تا حد زیادی کاهش دهد.

morphophysiological responses and nutrient uptake of stevia (stevia rebaudiana bertoni) to the application of biofertilizers and methyl jasmonate under drought stress conditions

this research aimed to investigate the nutrient uptake and morphophysiological characteristics of stevia rebaudiana under biofertilizers and methyl jasmonate (mj) application during drought stress. a factorial experiment, based on an randomized complete block design (rcbd) with three replications, was conducted in the research greenhouse of yasouj university in 2021. the first factor included three irrigation levels after 20%, 40%, and 60% depletion of available soil water. the second factor comprised the application of funneliformis mosseae, bacillus subtilis, and the control, while the third factor evaluated foliar application (75 μm) and non-application of mj. drought stress at 40% and 60% water depletion significantly reduced nitrogen and phosphorus content, plant height, number of leaves, lateral branches, and root and shoot dry weight compared to 20% water depletion. however, root colonization (tripled), soluble sugar content (85.41%), catalase activity (12-fold), and leaf potassium content (73.67%) increased under drought. biofertilizers enhanced most of these traits across all stress levels, except plant height and shoot dry weight. methyl jasmonate significantly improved leaf nitrogen, phosphorus, potassium, soluble sugars, catalase activity, number of leaves, lateral branches, and root dry weight but did not significantly impact root colonization, plant height, or shoot dry weight. overall, biofertilizers were effective in mitigating drought stress.