تاثیر ملاتونین و سروتونین بر فاکتورهای فتوسنتزی در دو رقم گیاه کلزا تحت تاثیر تنش فلز سنگین سرب

تجمع فلزات سنگین در خاک به واسطه فعالیت های انسانی یکی از مشکلات اکولوژیکی مهم در جهان است. از سوی دیگر، استفاده از تنظیم کننده های رشد گیاهی مانند ملاتونین و سروتونین از جمله راهکارهایی هستند که به کاهش تجمع فلزات سنگین در گیاهان و بهبود تحمّل آن ها کمک می کند. بر این اساس آزمایش گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در سه سطح فلز سنگین سرب (صفر، 2000 و 4000 میلی گرم بر لیتر) و محلول پاشی تنظیم کننده های ملاتونین و سروتونین در غلظت 100 میکرومولار به صورت جداگانه در دو رقمrgs00s  و دلگان گیاه کلزا در چهار تکرار انجام شد. نتایج نشان دادند تنش فلز سنگین اثر کاهشی بر شاخص های وزن تر و خشک اندام هوایی، رنگیزه های فتوسنتزی (کلروفیل a، کلروفیل b و کاروتنوئید)، تبادلات گازی (فتوسنتز خالص، تعرق، هدایت روزنه ای، co2 درونی) در هردو رقم دارد. به طوری که بیش ترین مقدار در تیمار شاهد و کم ترین مقدار در تنش شدید سرب مشاهده شد. همچنین با افزایش تنش فلز سنگین سرب مقدار فلورسانس حداکثر (fm)، حداکثر کارایی کوانتومی فتوسیستم  ii(fv/fm) و fv/f0 و سایر فاکتورهای فلورسانس در هر دو رقم کلزا کاهش و مقدار فلورسانس حداقل (f0) و f0/fm  افزایش یافت. استفاده خارجی سروتونین و ملاتونین در هر دو تنش متوسط و شدید تاثیر بهبوددهندگی بر بیشتر فاکتورهای سنجش شده داشت. با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش می‌توان بیان کرد رقم دلگان به تنش سرب در مقایسه با رقم rgs00s حساس تر است و همچنین استفاده از ملاتونین و سروتونین، می تواند سبب بهبود فاکتورهای رشدی و فتوسنتزی و ایجاد مقاومت در گیاه کلزا در برابر تنش فلز سنگین سرب شود.

the effect of melatonin and serotonin on photosynthetic parameters in two rapeseed canola cultivars under lead stress

the accumulation of heavy metals in the soil due to human activities is one of the most important ecological problems in the world. on the other hand, using plant growth regulators such as melatonin and serotonin is one of the strategies that help reduce the accumulation of heavy metals in plants and improve their tolerance. based on this, a factorial pot experiment based on a completely random design at 3 levels of pb heavy metal (0, 2000, and 4000 mg/l) and spraying melatonin and serotonin regulators in a concentration of 100 mm separately in 2 cultivars - rgs00s and delgan of rapeseed plant was made with 4 replications. the results showed that heavy metal stress has a reducing effect on the shoot fresh and dry weight indices, photosynthetic pigments (chlorophyll a, chlorophyll b, carotenoid), gas exchange (net photosynthesis, transpiration, stomatal conductance, internal co2). so, the highest traits were observed in the control and the lowest in severe lead stress. also, with the increase in pb concentration, the value of fm, fv/fm, and fv/f0 decreased and the value of f0 and f0/fm increased in both rapeseed varieties. external application of serotonin and melatonin inmoderate and severe stress most of the measured parameters. according to the results obtainedfrom this research, it can be stated that the delgan variety is more sensitive to lead stresscompared to the rgs00s variety, and the use of melatonin and serotonin can improve thegrowth and photosynthesis parameters and create resistance in the rapeseed plant against heavymetal stress.