برخی شاخص های مورفولوژیک و فیزیولوژیک گیاه آلوئه ورا (aloe vera) تحت تیمار پساب های شهری و صنعتی

یکی از معضلات محیط ‌زیستی، آلودگی خاک به فلزات سنگین موجود در پساب‌های شهری و صنعتی است و پالایش این آلودگی‌ها توسط گیاهان، روشی مقرون به‌صرفه و دوست‌دار محیط زیست است. در این تحقیق، آزمایشی جهت بررسی میزان پالایش گیاه آلوئه‌ورا (صبر‌زرد) از نظر شاخص انباشت فلزات (روی، کروم، سرب، مس، منگنز، نیکل، منیزیم، کادمیم، جیوه) و خصوصیات مورفولوژیک آن تحت دو نوع تیمار پساب شهری و صنعتی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که تیمار‌های پساب شهری و صنعتی باعث ایجاد تغییرات معنی‌داری (0.05≥p) در تمام شاخص‌های مورد بررسی (وزن تر برگ، وزن خشک برگ، محتوی نسبی آب برگ، طول برگ، وزن ژل برگ، نسبت ژل به برگ، وزن تر ریشه، وزن تر بوته، بیومس کل، طول ریشه، ارتفاع بوته، تعداد پاجوش، ارتفاع پاجوش، وزن پاجوش و شاخص بردباری ریشه) گیاه آلوئه‌ورا شدند. بالاترین شاخص انباشت فلزات، در تیمار پساب شهری مشاهده شد و تمامی شاخص‌های ذکر شده، تحت تیمار پساب شهری کاهش بیشتری نسبت به پساب صنعتی داشتند. در تیمار پساب صنعتی نیز تمامی شاخص‌ها کاهش داشت، ولی میانگین تعداد پاجوش‌ها نسبت به شاهد افزایش نشان داد. در مجموع براساس نتایج به‌دست آمده از این تحقیق، می‌توان گفت که گیاه آلوئه‌ورا در خاک حاوی پساب صنعتی نسبت به خاک حاوی پساب شهری عملکرد بهتری داشت.

some morphological and physiological characteristics of aloe vera under the treatment of urban and industrial wastewater

one of the environmental problems is soil pollution with heavy metals from urban and industrial wastewater, and the treatment of these pollutants by plants is a cost-effective and environmentally friendly method. in this study, an experiment was conducted to evaluate the phytoremediation rate of aloe vera in terms of metal accumulation index (zinc, chromium, lead, copper, manganese, nickel, magnesium, cadmium, mercury) and its morphological characteristics under two types of urban and industrial wastewater treatment. the design was completely randomized with three replications. the results showed that urban and industrial wastewater treatments caused significant changes (p≤0.05) in all examined parameters including leaf fresh weight, leaf dry weight, relative leaf water content, leaf length, leaf gel weight, the ratio of gel to leaf, root fresh weight, fresh plant weight, total biomass, root length, plant height, number of ramets, ramets height, ramets weight and root tolerance index in aloe vera. the highest index of metal accumulation was observed in plants treated by urban wastewater and all the mentioned parameters showed a more significant decrease by treatment of urban wastewater than industrial wastewater. in the industrial wastewater treatment, all parameters decreased, but the average number of ramets increased compared to the control. in general, based on the parameters studied in this study, it can be said that the aloe vera plant had better performance in soils containing industrial wastewater than in soils containing urban wastewater.