بانک اطلاعات بوم‌شناختی ذخایر ژنتیکی خویشاوندان وحشی محصولات کشاورزی دولپه‌ای ایران: در راستای اهلی‌سازی و امنیت غذایی کشور

خویشاوندان وحشی گونه های زراعی در ایران طیف گسترده‌ای از گیاهان غذایی، علوفه‌ای، دارویی، زینتی و صنعتی را دربرمی‏گیرند. به دلیل ناپایداری اکوسیستمی متاثر از تغییرات اقلیمی، استفاده از توانمندی‌های زیستی و اکولوژیکی خویشاوندان وحشی جهت ‏ارتقاء سازگاری محصولات کشاورزی از اهمیت بالایی برخوردار است. بنابراین تهیه فهرست و بانک اطلاعات اکولوژیکی این منابع ‏ژنتیکی حیاتی، اولین گام در راستای استفاده از توانمندی آن‌ها برای ارتقاء محصولات کشاورزی محسوب می گردد. تاکنون هیچ منبع ‏مدونی پیرامون فهرست و بانک اطلاعات پایه اکولوژیکی آن ها در ایران وجود دارد، لذا این مطالعه با هدف تهیه بانک اطلاعات پایه ‏اکولوژیکی این ذخائر ژنتیکی با ارزش انجام شده است و گونه های با الویت جهت حفاظت در زیستگاه و نیز گونه‌های با الویت جهت ‏حفاظت خارج زیستگاه خویشاوندان وحشی محصولات کشاورزی دولپه‌ای ایران را تعیین نموده است. داده‌های انتشار گونه‌ها از منابع ‏هرباریومی و فلورهای داخلی و بین‌المللی و نیز مطالعات میدانی متعدد تهیه شده است. در مجموع 6274 رکورد متعلق به 410 گونه از 217 ‏جنس متعلق به 67 خانواده گیاهی از خویشاوندان وحشی گیاهان کشاورزی دولپه‌ای از مناطق متنوع جغرافیایی ایران گزارش شناسایی ‏شد. خانواده‌های رز ‏rosaceae‏ (46 گونه :20 جنس)، نعناعیان‏lamiaceae ‎‏ (19:38)، تاج خروس‏amaranthaceae ‎‏ ‏‏(15:36)، چتریان‏apiaceae‏ (23:30)، پروانه‌آسا‏papilionaceae‏ (5:28)، شب‌بو‏brassicaceae ‎‏ (11:18) و آفتابگردان‏asteraceae ‎‏ (9:20) به ترتیب بیشترین تعداد خویشاوندان وحشی محصولات زراعی ایران را در برمی‌گیرند.‏

Ecological database of genetic resources of eudicots crops wild relatives in Iran: in direction of domestication and food security

Crop wild relatives cover a wide range of food, forage, medicinal, ornamental and ‎industrial plants. Due to the ecosystem instability caused by climate change, the use of ‎biological and ecological capabilities of crop wild relatives is great importance to promote the ‎adaptation of crops. But, sofar, there are no regular sources on the list, their diffusion zones ‎and their diversity in Iran. So this study aimed to determine their diffusion patterns in order ‎to provide their basic ecological database. In this study, species distribution data were ‎collected from field studies and domestic/international flora and herbarium sources and ‎geographical maps using ArcView version 3.2 software. In addition, the distribution patterns ‎of each species. A total of 6274 records belonging to 410 species of 217 genera belonging to ‎‎67 plant families of Eudicot crop wild relatives were reported. In addition to the Rosaceae ‎family with 46 species of 20 genera, Lamiaceae (38:19), Amaranthaceae (36:15), Apiaceae ‎‎(30:23), Papilionaceae (28:5) and Brassicaceae (18:11) with the largest number of Iranian crop ‎wild relatives comprise. However, providing Insitu and Exsitu conservation for Iranian ‎eudicot crop wild relatives and the highest species richness of this group is located in central ‎Alborz and central Zagros.‎