بررسی متابولیت‌های ثانویه و ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیکی گیاه زعفران تحت‌تاثیر الیسیتور پلی‌اتیلن‌گلایکول

زعفران یکی از مهم‌ترین گیاهان چندساله است که از نظر دارویی و ادویه‌ای در جهان همواره جالب توجه بوده است. کلاله خشک (زعفران) crocus sativus معمولاً به عنوان طعم دهنده ، رنگ خوراکی و دارویی مورد استفاده قرار می گیرد و شامل چندین بتا کاروتن از جمله رنگدانه زرد crocin ، ماده ای با طعم تلخ picrocrocin و عطر خوب safranal است که نه تنها دارای اثرکاهنده قند خون است بلکه همچنین خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی دارد. در پژوهش حاضر، اثر پلی‌اتیلن‌گلایکول بر محتوای برخی متابولیت‌های ثانویه و ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیکی زعفران بررسی شد و نتایج نشان دادند بیشترین و کمترین میزان پرولین، محتوای نسبی آب، پراکسید‌هیدروژن و رنگیزه‌های کلروفیل a، b و کل به‌ترتیب در تیمار 12 درصد پلی‌اتیلن‌گلایکول و تیمار شاهد حاصل می‌شود؛ همچنین اعمال پلی‌اتیلن‌گلایکول سبب افزایش متابولیت‌های ثانویۀ گیاه زعفران در مقایسه با تیمار شاهد شد. بیشترین میزان کروسین (04/29 درصد)، پیکروکروسین (17/24 درصد) و کروستین (04/0 درصد) در تیمار 12 درصد پلی‌اتیلن‌گلایکول حاصل شد. بیشترین و کمترین قدرت مهارکنندگی ic50 به‌ترتیب در تیمار‌های 12 درصد پلی‌اتیلن‌گلایکول و شاهد مشاهده شد. بیشترین فعالیت آنزیم‌های سوپراکسید‌دیسموتاز، کاتالاز و آسکوربات‌پراکسیداز در تیمار 12 درصد پلی‌اتیلن‌گلایکول به دست آمد. نتایج پژوهش حاضر نشان دادند که کاربرد الیسیتور پلی‌اتیلن‌گلایکول سبب بهبود محتوای متابولیت‌های ثانویه و ویژگی‌های مورفوفیزیولوژیکی مهم گیاه زعفران می‌‌شود و می‌توان این راهکار را برای بالا بردن بهره‌وری اقتصادی زعفران پیشنهاد کرد.

Study of Secondary Metabolites and Morphophysiological Characters of Saffron under Poly ethylene glycol Elicitor

Saffron is the most perennial plant species considered as valuable medicinal and aromatic plant worldwide. Dried stigmas (saffron) of Crocus sativus is commonly used as a flavor, food coloring and a drug and comprises several beta carotenes including a yellow pigment Crocins, a bittertasting substance Picrocrocin and a good perfume Safranal which not only exerts a hypoglycemic effect but also expressions antioxidant and antiinflammatory properties. this study evaluated the effect of PEG 6000 on some secondary metabolite content and morphophysiological traits. The results showed that the highest and lowest levels of proline, relative water content, hydrogen peroxide and chlorophyll a, b and total pigments were obtained in 12% polyethylene glycol treatment and control treatment, respectively. The highest content of Crocins, Picrocrocin and Crocetin were obtained using PEG 12% by 29.04%,24.17% and 0.04% respectively. The highest and lowest IC50 inhibitory potency was observed in 12% polyethylene glycol and control treatments, respectively. The optimum enzyme activity (unit/mg) of superoxide dismutase, catalase and Ascorbate peroxidase were also triggered by the application of PEG 12%. The results of the present study showed that the application of polyethylene glycol elicitor improves the content of important secondary metabolites and morphophysiological characteristics of saffron plant and this solution can be suggested to increase the economic productivity of saffron.