مطالعه درون شیشه‌ای کیتوسان بر بهبود رشد پایه‌های مرکبات تحت تنش کلرید سدیم

شوری از جمله تنش‌های غیرزیستی است که باعث کاهش رشد و عملکرد گیاهان می‌شود. مرکبات از جمله درختان حساس به شوری طبقه بندی می‌شوند. از این رو پژوهشی جهت بررسی تاثیر کیتوسان بر خصوصیات بیوشیمیایی و تغذیه‌ای دو پایه مهم مرکبات در سطوح مختلف تنش شوری در شرایط درون شیشه‌ای اجرا شد. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار صورت گرفت. عامل اول شامل غلظت کلرید سدیم در چهار سطح (0، 50، 75 و 100 میلی‌مولار)، عامل دوم کیتوسان در سه سطح (100، 50 و صفر پی‌پی‌ام) و عامل سوم، پایه‌های مرکبات (سیترنج و نارنج) بود. از محیط کشت موراشیگ و استوگ استفاده شد. پس از پرآوری در اولین واکشت غلظت‌های مختلف کلریدسدیم را به محیط‌های کشت اضافه شد. با توجه به داده‌های تجزیه واریانس، برهمکنش سطوح شوری،کیتوسان و پایه‌های مرکبات در بسیاری از صفات موردآزمایش معنی‌دار بود. با افزایش میزان شوری تعداد برگ، طول شاخساره و میزان پتاسیم و کلسیم برگ‌های نارنج و سیترنج بطور معنی‌داری (در سطح یک درصد) کاهش، در حالی که میزان پرولین، قند محلول، کلر برگ‌ها و فعالیت آنزیم سوپراکسیددیسموتاز افزایش معنی‌داری را نشان داد.کیتوسان بعنوان یک محرک رشد باعث افزایش تعداد برگ و طول شاخساره نسبت به تیمار شاهد (فاقد کیتوسان) تحت تنش شد. نارنج بعلت جذب کمتر یون کلر، حفظ بیشتر یون پتاسیم و تجمع بیشتر پرولین و قند محلول،در پاسخ به تنش شوری پایه متحمل‌تری نسبت به سیترنج بود. در نهایت،کیتوسان با تحریک آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانتی و خنثی‌سازی رادیکال‌های آزاد می‌تواند بعنوان ترکیبی جهت کاهش اثرات مخرب تنش شوری، پیشنهاد شود.

In vitro study of chitosan on growth improvement of citrus rootstocks under sodium chloride stress

Salinity is an abiotic stress that reduces the growth and yield of plants. Citrus is categorized as a salt sensitive tree. Hence, a study was conducted to investigate the effect of chitosan on biochemical and nutritional features of two important citrus rootstocks in different sodium chloride levels under in vitro condition. The experiment was conducted as a factorial in a completely randomized design with three replications. The first factor was sodium chloride concentration at four levels (0, 50, 75 and 100 mM), the second factor was chitosan at three levels (0,50 and 100 ppm) and the third factor was rootstocks (citrange and sour orange). Murashige and Skoog media were used. The treatments were added to the medium during the first culture. According to the results, salinity, chitosan and citrus rootstocks interaction in the most tested parameters were significant. With increasing in salinity, the leaf number, shoot length and potassium and calcium content of sour orange and citrange leaf decreased significantly, while proline content, soluble sugar, leaf chloride and super oxide dismutase activity had shown increased significantly. Chitosan, as a growth promoter, was increased the number of leaf and shoot length compared to control treatment (chitosanfree) under stress. Due to the low absorption of chlorine ion, maintaining more potassium ion and the greater accumulation of proline and soluble sugars, in response to salt stress, sour orange had shown more tolerant than citrange. Finally, chitosan could be proposed as a combination to reduce the adverse effects of salinity stress by stimulating antioxidant enzymes and neutralizing reactive oxygen species.