ببر‍ِ بیان و جامة بَوری آناهیتا

نظام نمادین فرهنگی در اسطوره‏ها از رهگذر زبان در متون و روایات، و اساساً از رهگذرِ تصاویر در آثار هنری به نمایش درمی‏آیند. این نظام خود متشکل از مولفه‏هایی است که شناسایی آن ها به ویژه در گسترۀ پژوهش‏های تطبیقی هنر، ادبیات و ادیان یکی از اصلی‏ترین ابزارهای تاویل و تفسیر است. در این راستا بسیاری از ارجاعات نمادینی که در هر فرهنگی موجود‏ند، به یاری انبو‏هه‏ای از شواهد از زمینه‏ های اسطوره، ادبیات، تاریخ ادیان و آثار هنری بازشناخته می‏شوند تا شاید آن ساختار و هستۀ اصلی و ثابت را که به گونه‏های مختلف تکرار می‏شوند، آشکار کنند. این نوشته بر آن است تا ابتدا به یاری ریشه‏شناسی جامة نمادین رستم در شاهنامۀ فردوسی، یعنی ببر بیان، و بررسی اسطوره‏ها و روایات مرتبط با آن، تحلیلی اسطوره‏ شناختی از آن ارائه کند و سپس با استناد به شواهدی که به پیوند محتمل این پوشش با جامة نمادین آناهیتا اشاره دارند، تفسیری نمادشناختی از این پوشش به دست دهد. بر این اساس پس از یاری گرفتن از منابع گوناگون برای معرفی جامة اسطوره ای فراهم آمده از پوست پلنگ و ببر که ایزدبانوهای مختلف به تن دارند، نشان داده می شود که ایزدان و پهلوانان جنگاور اسطوره های هندواروپایی نیز همه متصف به جامه ای از پوست ببر و پلنگ اند. در این راستا نه تنها از داده های نوشتاری بلکه از نمادهای تصویری با روش اسطوره نگاری بهره می گیریم تا ساختار جامۀ نمادین ساخته شده از پوست گربه سانان را در فرهنگ ایرانی روشن سازیم.