جنس دوم به عنوان مبنایی نظری برای تحلیل فمینیستی ـ انتقادی گفتمان

تحلیل فمینیستی ـ انتقادی گفتمان یکی از شاخه‌های تحلیل گفتمان است که وجه ممیزه آن تمرکزش بر کشف و آشکارسازی روابط نابرابر قدرتِ جاری میان زنان و مردان در مناسبات و نظم‌های اجتماعی‌ است. مقاله حاضر پیشنهاد می‌کند که نظریه سیمون دو بووار در کتاب جنس دوم در باب چگونگی شکل‌گیری هویت جنسیتی و سوژه مونث، زمینه نظری مناسبی برای تلفیق میان فمینیسم و تحلیل گفتمان فراهم می‌سازد. جنس دوم به رغم تقدم زمانی چشم‌گیری که بر مطالعات گفتمانی دارد، از بسیاری جهات سازگاری قابل توجهی با مفروضات فلسفی (معرفت‌شناختی، هستی‌شناختی) غالب رویکردهای تحلیل انتقادی گفتمان دارد. در این پژوهش، جنس دوم از حیث دید انتقادی، مفهوم‌سازی از قدرت و ایدیولوژی، نسبت آن با برساخت‌گرایی اجتماعی، نگاه انتقادی به دانشِ پذیرفته‌شده، ارزیابی تحول تاریخی و نقش نهادها و نظم‌های گفتمانی در شکل‌گیری سوژه بررسی شده است.