درآمدی بر ادب حماسی و پهلوانی کُردی با تکیه بر شاهنامه کُردی

مقاله حاضر با کاوش چند سویه‌، سعی در تعریف و تحدید منظومه‌هایی حماسی و پهلوانی‌ را دارد که عموماً زیر نام شاهنامه کردی شناخته شده‌اند؛ منظومه‌هایی که ریشه در اسطوره دارند و در بر دارند‌ه باورها و پنداشته‌های جمعی زاگرس نشینان از بن تاریخ تاکنون هستند. طرح تفاوت بن‌‌مایه‌های اسطوره‌ای در غرب و شرق ایران، محقّق را به کاوش در اندیشه و جهان‌بینی شاهنامه کردی واداشته است. نتیجه آن به دست آمدن یک طبقه‌بندی است که تا حدودی به اصالت سنجی قیاسی شاهنامه کردی در تناسب با شاهنامه فردوسی کمک می‌کند. سپس به ساختار وزنی و زبانی منظومه‌های کردی اشاره و سعی شده است با ارایه نمونه‌هایی به تبیین مفهوم زبان ادبی کردی-گورانی- بپردازیم. بحث سرچشمه‌های روایت شاهنامه کردی منجر به ورود به بحث در فرهنگ و ادب شفاهی شده است. در این بخش به چگونگی ظهور دست‌نویس‌ها در میان شاهنامه‌خوانان و شیوه‌های اجرای نقل پرداخته‌ایم. در پایان به این نتیجه رسیده‌ایم که شاهنامه کردی متنی اصیل و متعلّق به حوزه فرهنگی زاگرس است که بر اثر قرار نگرفتن در گفتمان رسمی ادبی کشور و به تاثیر از تنوّع شدید فرق مذهبی پس از اسلام و آیین‌های به جامانده کهن ایرانی این سرزمین ، دست‌خوش دگرگونی و دگردیسی شده‌ است