بازنگری معنایی در «التفات» بلاغی و اقسام و کارکردهای آن

التفات یکی از شگرد ‌ها و آرایه‌های ادبی است که با در هم شکستن روال معمول کلام، نقش بسیار موثری در بیداری و جذب مخاطب دارد. این صنعت در بیشتر کتاب‌های بلاغی عربی و فارسی با عنوان انتقال گوینده از خطاب به غیبت و بر‌عکس، تعریف و انواع محدودی برای آن برشمرده شده است که هریک از این انواع در یکی از حوزه‌های بلاغت (معانی و بدیع) و دستور قابل بررسی است. این مقاله کوشیده است با در نظر گرفتن توسعه معنایی التفات، ضمن ارایه تعریفی نو برای این شگرد ادبی، تصویری روشن از گونه‌های مختلف آن ارایه دهد؛ سپس در کنار فواید سنتی مطرح در کتاب‌های بلاغی، به کارکرد‌های جدیدی، همچون آشنایی زدایی، هنجار گریزی، افزایش انسجام متن، ایجاد ابهام هنری و... نیز اشاره کند. حاصل تحقیق نشان می‌دهد که بدیع سنتی با رویکرد های فرسوده خود، دیگر توان پاسخ‌گویی به نیازهای متون ادبی معاصر را ندارد. از این رو، ضرورت بازنگری همه‌جانبه و نقد و تحلیل آرایه‌های بدیعی از جمله صنعت التفات کاملاً احساس می‌شود.