شاهنامۀ منسوب به محرمی، برگی دیگر از شاهنامه سرایی در سرزمین عثمانی

بعد از فتوحات سلجوقیان در آسیای صغیر، زبان و فرهنگ پارسیان با آنان وارد این خطه شد و در دوره‌های سپس‌تر به دلیل انس و علاقۀ شاهان سلجوقی و عثمانی به فرهنگ پارسی، بخصوص اثر گران‌قدر فرزانۀ توس، از دو جهت این اثر ارزشمند را مد نظر قرار دادند: سرودن آثاری به سبک و سیاق شاهنامه و ترتیب‌دادن ترجمه‌هایی از این نامۀ خسروان. یکی از آثار پدیدآمده در دوران یادشده، شاهنامۀ منسوب به محرمی است که کشورگشایی و لشکرکشی‌های بایزید دوم را به رشتۀ تحریر درآورده و بسیار از نکته‌های ارزشمند تاریخی را در این گیتی‌ستانی یادآور شده است. نگارندگان در این پژوهش ابتدا به معرفی مفصّلی از شاهنامۀ منسوب به محرمی پرداخته، تاثیرپذیری شاعر از شاهنامۀ فردوسی نشان داده‌اند. حاصل این پژوهش این است که شاعر سبک حماسی را با الگوی سرودن قصاید مدحی در هم آمیخته و سعی کرده در صورت‌های بیانی بخصوص تشبیه نوآوری‌هایی داشته باشد. این اثر در چندین مورد تحت تاثیر شاهنامه بوده است: تاثیر مستقیم از ابیات بخصوص توصیف دقایق جنگ، استفاده از تعبیرات و اصطلاحات، ذکر مضامین حماسی، یادکرد قهرمانان شاهنامه.

shahnameh attributed to moharrami; another document on shahnameh composing in ottoman territory

epics are literary works on the heroes of a nation and show their ideals in the best possible way. a shahnameh, attributed to moharrami, is an epic written in a style similar to that of ferdowsi's shahnameh. this study tried to see where and when the shahnameh attributed to moharrami was written, what textual features it has, and in what aspects the shahnameh has followed ferdowsi's shahnameh. this study adopted as descriptive-analytical method and used library resources. the comparative study focused on the text of the shahnameh attributed to moharrami and introduced it. it then examined its impact from ferdowsi’s shahnameh. finally, the rhetoric and aesthetic issues of the work were explored. malek al-shoara bahar mentions “moharrami” or “mojremi andkashf al-zhonoun mentions the name of a poet called moharrami. moharrami holds the linguistic and literary traditions of khorasan in his descriptions and praises. many issues clearly show that the poet has directly followed ferdowsi. among the issues are: enormous use of the characters and heroes, the use of words and expressions specific to shahnameh, and following ferdowsi’s style in his description of the scenes and characters.