اساطیر یونانی در شعر معاصر ایران (بازتاب اسطوره‌‌های یونانی در شعر شاعران معاصر ایران)

آشنایی ایرانیان با اساطیر یونانی پیشینۀ چندانی ندارد. اگر چند موردِ استثنائی در آثار گذشتگان (مانند اشارۀ خواجه‌نصیرالدین طوسی به اسطورۀ سیزیف) را نادیده بگیریم، آنگاه می‌‌توان ادعا کرد که آشنایی ایرانیان با اساطیر یونانی محدود به دورۀ معاصر است. در این دوره است که نام بسیاری از شخصیت‌‌های اساطیری در آثار روشنفکران ایرانی از آقاخان کرمانی تا علی شریعتی به چشم می‌‌خورد و این روشنفکران از اساطیر یونانی برای تبیین اندیشه‌‌های خود استفاده می‌‌کنند. همچون روشنفکران، شاعران معاصر (شاملو، آتشی، نادرپور، م. آزاد و...) نیز به اسطوره‌‌های یونانی توجه داشته، به اشکال گوناگون از آن‌ها الهام گرفته‌‌اند. از میان انبوه اساطیر یونانی، اسطورۀ پرومته، سیزیف، ایکار و آشیل بیشترین توجه شاعران معاصر را به خود برانگیخته و الهام‌بخش آنان بوده‌‌اند. توجه شاعرانی چون شاملو و م. آزاد به پرومته به دلیل تشابه رسالت شاعرانِ معاصر (آگاهی‌‌بخشی به تودۀ مردم) با این اسطوره بوده است؛ همچنان که پرومته آتش (نماد آگاهی) را از خدایان می‌‌رباید و به آدمیان می‌‌دهد، شاعران معاصر نیز رسالت خود را آگاهی بخشی به جامعه و تودۀ مردم می‌‌دانسته‌‌اند؛ امری که گاه حتی سبب همذات‌‌پنداری برخی از شاعران با پرومته شده است. اسطورۀ سیزیف و ایکار یکسان نیستند و تفاوت‌‌هایی میان آن‌ها وجود دارد؛ اما شاعران معاصر آن‌ها را نمادِ شکست پس از پیروزی گرفته‌‌اند. در شعر شاعران معاصر این دو شخصیت اسطوره‌‌ای استعاره‌‌ای از تحولات تاریخ ایران معاصر که تاریخ پیروزی و شکست‌‌های پیاپی است بوده است. برخلاف اسطورۀ پرومته، سیزیف و ایکار، زیبایی اسطورۀ آشیل اصلی‌‌ترین علت توجه شاعرانی چون شاملو به آن بوده است و نه چیز دیگر.