به دستش یکی تند سارنج بود(ابهام‌ زدایی از رزم‌ افزاری ناشناخته)

در منابع کهنِ سلاح‌ شناسی و نیز متون تاریخی و پهلوانی، گاهی از رزم‌افزارهایی نام برده شده است که امروزه برای پژوهشگران و محققان ادبِ حماسی و پهلوانی، ناآشنا و غریب می‌نماید. یکی از این رزم‌افزارها، « سارنج » نام دارد که ظاهراً برای نخستین‌بار در منظومه‌ زرّین‌قبانامه که از منظومه‌های بلندِ پهلوانیِ عهد صفوی است از آن یاد شده است و مصححِ فاضلِ آن، اظهار داشته‌اند که این واژه را در فرهنگ‌ها و متون نیافته‌‌اند و فعلاً منحصر به یگانه کاربردِ آن در زرّین‌قبانامه است. نگارنده‌ این جستار، با پژوهش در متون پهلوانی، تاریخی و قصه‌‌های بلندِ عامیانه‌ ماجراجویانه، علاوه بر یافتنِ نمونه‌هایی دیگر از سارنج ، و توصیفِ شکل و ساختارِ ظاهری این رزم‌افزار و نحوه‌ به‌کارگیریِ آن توسط طبقه‌ و گروهی خاص از پهلوانان و جنگجویان، به این نتیجه رسیده است که واژه سارنج برای نخستین‌بار، در ریختی کهن‌تر و اصیل‌تر، در قرن ششم و هفتم استفاده می‌شده است و پس از آن، در زنجیره‌ای دَرهم و پیچیده از تصاحیف و تغییرات، به سارنج مبدّل گردیده است.