واکاوی جریان‌های تفکر عرفانی‌ ایرانی عصر صفوی از جهان ملموس استعاره (بررسی رسایل دهدار، جوگ بشست و اصول المعارف)

در مقالۀ حاضر استعاره‌های مفهومی در سه اثر مهم دورۀ صفوی، که هرکدام نمایندۀ یک جریان فکری در این دوره هستند، بررسی شده است. رسایل دهدار نمایندۀ تفکر عجم گرایی، جوگ بشست سنت ترجمۀ آثار هندی به فارسی و اصول المعارف نمایندۀ تفکر کلامی شیعی اثنی عشری است. هر سه این آثار در تاکید بر باورهای کلامی و عرفانی ایرانی-اسلامی مشترکند. در این آثار مهم‌ترین مفاهیم شناختی یعنی خداوند، وجود، هستی در قالب استعاره‌های مفهومی مختلف تصویر شده است که مهم‌ترین آن‌ها، به ترتیب، آفتاب، نقطه و دریاست. در این مقاله با بررسی و مقایسۀ این تصاویر و خوشه‌های آن‌ها به بخشی از زیرساخت‌های فکری مشترک در این سه تفکر پی خواهیم برد که بازتابی از اندیشه‌های تصوف ایرانی است. این مقاله از رویکرد استعارهٔ مفهومی لیکاف سود جسته است.