کارآوا به منزله نوع ادبی

در ادب فارسی، به‌رغم پژوهش‌های بسیار، همچنان با متونی مواجهیم که نمی‌توان آن‌ها را در چارچوب انواع ادبی شناخته‌شده جای داد. این بلاتکلیفی بیش از آن که از خصلت انواع ادبی حکایت کند، که کمتر می‌توان اثری یافت که از خلوص یک نوع به تمامی بهره‌مند باشد، از غفلت پژوهشگران قوت می‌گیرد. کارآوا که می‌توان آن را کهن‌ترین نوع ادبی دانست، از جمله این انواع مغفول در ادبیات ماست؛ نوعی که از پیدایش گفتار نیز پیشی می‌گیرد و در دامن اولین تلاش بشر برای کسب روزی، کار، زاده و پرورده‌شده‌است. نخستین جلوه‌های این نوع را در اصوات بی‌معنایی که در هنگام کار و به فریاد خوانده‌می‌شده‌اند می‌توان سراغ گرفت و اگر فریاد کار را شکل و نام ابتدایی این نوع بدانیم، دقیق‌تر سخن گفته‌ایم. در این جستار قصدکرده‌ایم که برای نخستین‌بار به معرفی جامع و مانعی از این نوع بپردازیم و سپس با تحلیل ساختار ادبی و معنایی این نوع کهن، راه را بر پژوهش‌های بعدی هموار نماییم.