بررسی تطبیقی ساختار آیینی نوروز سیاوشان و آکیتو برمبنای نظریّه اسطوره و آیین

مدّعای اصلی نظریّه اسطوره و آیین، تاثیرگذاری اسطوره‌‌ها و آیین‌‌ها بر یکدیگر و درنتیجه وابستگی اسطوره به آیین است. بنا بر این نظریّه، اسطوره و آیین ساختاری مشترک دارند. سیاوش در فرهنگ ایرانی و تموز در فرهنگ سامی از ایزدان گیاهی و دو آیین «نوروز سیاوشان» و «آکیتو (نوروز بابلی)»، آیین‌های مرتبط با این اسطوره‌ها هستند. با توجّه به نظریّۀ اسطوره‌ و آیین، در این جستار ابتدا دو آیین مورد نظر را بررسی کرده و سپس به مقایسه ساختار «آکیتو» با «نوروز سیاوشان» و دیگر آیین‌های مرتبط باقی‌مانده از آن؛ مانند «عمونوروز» و «میر نوروزی» با عنوان الگوواره قربانی پادشاه مقدّس پرداخته‌ایم. یافته‌های پژوهش نشان داد که وجه اشتراک موجود در ساختار اسطوره-آیینی سیاوش و تموز، تکرار نمایشی هر ساله این آیین‌ها و تکرار الگوی مرگ و تولّد دوبارۀ شاه است. قربانی شاه رکنی اصلی است که برای بازگشت برکت به جامعه در هر دو آیین اجرا می‌شود. وجود دوگانگی سوگواری و شادخواری، برگزاری سوگواری‌ با محوریّت زنان، وجود مکان‌های مخصوص برای اجرای آیین و ساختن پیکرک ایزد از جمله شباهت‌های موجود در هر دو آیین است.

a comparative study of the ritual structure of nowruz siavoshan and akitu based on the myth-ritualist theory

the underlying claim of the myth-ritualist theory is that myths and rituals operate together, and myths depend on rituals. according to this theory, myths and rituals must go hand in hand. in its new forms, the theory finds a common paradigm between myths and rituals. “siavash” in persian culture and “tammuz” in semitic culture are goddesses of agriculture and vegetation rituals. relevant to them are “siavoshan ritual” and “akitu” (ritual of babol nowruz). the two mentioned rituals are initially examined according to the myth-ritualist theory. this is followed by the analysis of the structure of “akitu” and “siavoshan nowruz”. other relevant survived rituals, such as amu nowruz and mir-nowruzi are studied in the light of the paradigm of sacred king sacrifice. the results suggest that what the myth-ritualist structures of “siavash” and “tammuz” have in common is the annual dramatic repetition of the rituals as well as the repetition of death and king’s rebirth patterns. sacrifice of the king was the main principle, which is performed in both rituals in order to bring blessings back to society. among the similarities of the rituals are duality of mourning and happiness, holding female-oriented celebrations, dedicating special places to performing these rituals in groups, and constructing statues of goddess.