برابرنهادهای فارسی آتمن و برهمن در مثنوی‌های بیدل با نظر به آموزه‌های مکتب ادوایته ودانته

سرزمین هند مهد ادیان گوناگونی بوده که مهم‌ترین و رایج‌ترین آن دین هندوست. این دین از مکاتب عرفانی مختلفی تشکیل شده و مکتب ادوایته ودانته یکی از مهم‌ترین مکاتب در دین هندوست. در مکتب ادوایته ودانته آتمن به معنای «انسان» و برهمن به معنای «خدا» ست و در این مکتب میان آتمن و برهمن نوعی این همانی برقرار است. بیدل دهلوی شاعر بزرگ قرن یازدهم در روزگار رواج مکتب ادوایته ودانته در سرزمین هند می‌زیسته، او زبان سانسکریت را می-دانسته و به آداب و رسوم و عرفان و مذهب مردمان زمانه‌اش آگاهی و شناخت داشته است. در مثنویهای او مفاهیم و واژگانی از جمله «عدم و نیستی»، «عقل و آگاهی» و «انسان و خدا» بسامد بالایی دارند. این اصطلاحات به چه مفهومی در مثنویهای او به کار رفته است؟ ما برای پاسخ به این پرسش‌ با رجوع به منابع عرفانی مهم هند این مفاهیم را در مثنویهای بیدل بررسی کرده‌ایم. با نظر به انطباق تعاریف بیدل از انسان و خدا با منابع عرفانی هند، بازتاب این مفاهیم را در مثنوی‌های بیدل می‌توان دید. بیدل عدم و نیستی، عقل و آگاهی و انسان و خدا را در معنایی نزدیک با آموزه‌های مکتب اداویته ودانته به کار می‌برد.

persian equivalents of atman and brahman in bidel's masnavis according to the teachings of the advaita vedanta school

india has always been the homeland of various religions, the most important and common of which is hinduism. this religion is consisted of different mystical schools. advaita vedanta is one of the most important schools in hinduism. in this school, atman means “man” and brahman means “god”, and there is a kind of identity between atman and brahman. bidel dehlavi, the great poet of the 11th century (ah), lived in india when advaita vedanta school existed. he knew sanskrit language and was familiar with the customs, mysticism, and religions of the people of his time. in his masnavi, some concepts such as “non-existence”, “intellect and consciousness” and “man and god” have a high frequency. the question is: what the terms mean in bidel’s masnavi? to answer the question, we examined the concepts of bidel's masnavi, using important indian mystical sources. considering the adaptation of bidel's definitions of man and god to the mystical sources of india, the reflection of these concepts can be seen in bidel's masnavi. bidel uses non-existence, intellect and consciousness, and man and god in a sense close to the teachings of advaita vedanta school.