اخوان‌پژوهی در گذر زمان (بررسی کارنامۀ اخوان‌پژوهی در طی 6 دهه (1330 1395 ش)

توجه به پیشینه و داشتن اطلاعات کافی در ارتباط با پژوهش از بایستگی‌های یک اثر تحقیقی جامع و مفید است. بنا به گسترۀ دامنۀ پژوهش در حوزۀ شعر و ادبیات، به‌منظور جلوگیری از تکراری بودن پژوهش‌های آتی در این مقال به معرفی، بررسی و شناسایی آثار (اعم از کتاب و مقاله) در حوزۀ اخوان‌پژوهی می‌پردازیم. رویکرد ما در این نوشتار توصیفی-تحلیلی-انتقادی است که با ارائۀ نمودارهای زمانی و موضوعی آثار پژوهشی صورت می‌گیرد. در این نوشته نشان خواهیم داد که کدام جریان‌های نقد حول محور اخوان در طی شش دهه شکل گرفت؟ چه جنبه‌هایی از شعر اخوان بیشترین پژوهش‌ها را به خود اختصاص داد و نقاط ضعف و قوت پژوهش‌ها کدامند؟ بنا بر نتایج پژوهش جریان‌های نقد حول محور اخوان در چند شاخۀ اصلی تداوم داشته است. در حوزۀ نظام صوری مهم‌ترین جریان‌های تداوم‌یافته در حوزۀ زبان، روایت‌پردازی و وجوه بلاغی و نظام موسیقیایی شعر و در عرصۀ نظام معنایی نیز بحث تعهد و شعر اجتماعی- سیاسی، مفاهیم فلسفی و هویت ملی از مهم‌ترین مضامین مناقشه‌برانگیز در شعر اخوان هستند. رشد گستردۀ آثار پژوهشی و مجلات و نشریات، دقت‌نظر، نکته‌سنجی، نگاه جزئی‌نگر و تخصصی‌تر شدن مقالات، توجه به رویکردهای جدید در نقد و مطالعات بینارشته‌ای به‌منظور نگاهی دیگرگونه از وجوه مثبت و تکراری و کلیشه‌ای بودن نتایج، رویکرد توصیفی و نظریه‌محور بودن از نقاط ضعف برخی پژوهش‌هاست.

researches on akhavan (akhavan’s works from 1951 to 2016)

one of the requirements of a scientific research is sufficient knowledge about the research background or research literature. due to the expansion of studies in the field of poetry and literature, in order to prevent duplication of such a research, the study introduced and reviewed researches that have been written in review of the works of akhavan sales. using a descriptive‑analytical and critical method, the study presents time and thematic diagrams of the researches. it is shown which of the currents criticism have been formed around the investigation of akhavan’s works during the last six decades, what aspects of akhavan’s poetry have received the most attention, and what are the advantages and drawbacks of the researches. this research concludes that some kinds of criticism have been formed on the akhavan’s poetry. in examining the structural aspects of akhavan’s poetry, the most important areas are the study and analysis of language, narrative, and rhetorical aspects, and the musical system of his poetry. regarding the critique of the semantic system of akhavan’s poetry, the most controversial issues are the study of akhavan’s poetry commitment and socio-political aspects of his poetry and the analysis of philosophical concepts and national identity. the positive points of these researches are accuracy, scrutiny, detailed view, specialized view, attention to new approaches of criticism, and interdisciplinary studies in order to look at literary works in a different way. the repeating and cliché results, using descriptive and theoretical methods are some flaws of these researches.