ممدوحان دقیقی و نگاهی دیگر به تاریخ وفات او

آگاهی ما از احوال و روزگار ابومنصور دقیقی بسیار اندک است. مطالب آشفته و نادرست عوفی در لباب‌الالباب و نیز تحریف بیتی از قصیدۀ داغگاه فرخی سیستانی دربارۀ دقیقی، سبب شده است که پژوهشگران و محققان تاریخ ادبیات به بی‌راهه بروند و تاریخ‌ حیات و روزگار دقیقی را از نیمه‌های نیمۀ اول قرن چهارم هجری تا نیمه‌ های نیمۀ دوم همان قرن بدانند. علاوه براین، دریافت نادرستی که بر مبنای ابیاتی از فردوسی دربارۀ مرگ دقیقی در اذهان حاصل شده، عاملی اساسی و موثر در تخلیط‌ها و آشفتگی‌های روی‌داده دربارۀ تاریخ و روزگار دقیقی است. توجه به اشعار مدحی دقیقی و زمان زندگی ممدوحانش و نیز تعبیر درست بیت فرخی سیستانی با توجه به تصحیح حافظ محمودخان شیرانی، نادرستی تاریخ‌های داده شده را روشن می‌سازد. بر این اساس، این مقاله به این نتیجه رسیده است که به‌احتمال بسیار، دقیقی در سال‌های 280 تا 285 ق متولد شده و هنگام مرگ (به سال 341 ق) حدود پنجاه تا پنجاه‌وپنج سال داشته است.