درباره دو واژه کمیاب شاهنامه (یادگار، سِند)

باآنکه طی چند دهه اخیر در شرح دشواری‌ها و رفع مبهمات لغوی شاهنامه کوشش‌هایی شده است، هنوز کم نیستند بیت‌هایی که مبهم‌اند و یا واژه‌ها و ترکیباتی که معنای دقیق آنها روشن نیست؛ از آن جمله است واژه «یادگار» که در بیتی از شاهنامه کاربردی خاص دارد و «سند» که دست کم سه بار در شاهنامه استعمال شده و به نظر نمی‌آید که فردوسی در همه موارد از این واژه همان معنایی را می‌خواسته که در فرهنگ‌ها ضبط شده است. در این جستار، یادگار را به کمک دو متن کهنسال عربی که در آنها به صورت ایاذکار/ ایادکار به کار رفته است وارسی کرده و نتیجه گرفته‌ایم که این واژه در آن بیت به معنی طومار است و چنانکه یکی از پژوهندگان نیز یادآور شده در یکی از گویش‌های محلی فارس به همین معنی رواج داشته است. سند نیز در بیت مورد سخن به معنی شخصی است که نسبش را به کسی بازخوانند ولی از نسل او نباشد (فرزند خوانده/ پسرخوانده) و به این معنی در یکی از ترجمه‌های قدیم قرآن به کار رفته است.

On Two Unknown Words Yadegar and Send in Shahnameh

AbstractThere is only one account of the war of 572 between Iran and Rom, narrated by Ferdowsi in Shahnameh, and none of the prominent historians in early Islamic period such as Tabari, Balami and others mentioned it. This shows the importance of Shahnameh 's account but arises several problems; In spite of providing a correct frame in the account, there are several ambiguities, especially in geographic information. It is obvious that Ferdowsi, in loyalty to his unique source of the account, exercised restraint in clarifying the ambiguities by storytelling techniques. Therefore, we can find some features of the unique lost source of Ferdowsi in narrating this war, which is very essential to settle the controversial issue of the sources of Shahnameh