عیّاری و شاطری، در سندی بسیار کُهَن

نثرالدرّ نام کتاب مهمی است از ابوسعد منصوربن حسین آبی که در دهه آغازین سدۀ پنجم هجری نوشته شده است. این کتاب، نوعی سفینه یا آنتولوژی است مشتمل بر هفت فصل در مورد مسائل مختلف که به کار همه صنوف، اعم از دبیران و خطیبان و شاعران و ندیمان و حتی و شاهان و رعایا می آید. فصلِ سوم کتاب، دوازده باب دارد که هر بابی به منزلۀ گزیده‌ای است از سخنان و حکایات و نوادرِ مربوط به یکی از مشاهیر یا گروهی از طبقات ویژه. نویسنده در باب دوازدهم، از فصل سوم کتاب، به کلام شاطران (شُطّار) می‌پردازد. این بحث چون تا به حال مورد توجه کسی قرارنگرفته به عنوان یکی از اسناد مهم فتوت قبل از سده هفتم که متون عیاری و فتوت نامه ها زیاد می شود، حائز اهمیت است؛ ازاین رو ترجمۀ آن در ذیل این مقاله آورده می شود. در پایان هم بر اساس همین متن، ویژگی‌های عمدۀ عیاران و عیاری که اساساً با رنگ و بوی ایرانی و با خلق و خوی متفاوت و عادت شکن بوده اند، به عنوان نتیجه فهرست شده است.

Ayyari and Shateri in a Very Ancient Document

Nasr alDorr is an important book written by Abu Sa’d Mansour bin Hussein Abi during the first decade of the 5th century AH. This book is an anthology consisting of seven chapters on various subjects intended for all occupations including teachers, preachers, poets, courtiers, and even kings and peasants. The third chapter includes 12 parts; each part is a brief selection of quotes and rare anecdotes regarding a famous figure or a group from special classes. In the twelfth part of the third chapter, the author deals with the words of Shateran. As this subject has been overlooked to date, it is of importance as one of the significant documents on chivalry prior to the seventh century in which an increase was witnessed in the number of texts on Ayyari and chivalry. Subsequently, its translation is presented in the following. Ultimately, according to the same text, major characteristics of Ayyaran which were essentially different from the Iranian codes of conducted are listed as the conclusion.