تحلیل سفر روحانی ویراف در ارداویراف‌نامه بر اساس الگوی کمبل

معراج‌نامه‌ها از گونه‌های کهن در ادب دینی هستند و نمونه‌های کمابیش مشابهی در فرهنگ‌های جهان دارند. ارداویراف‌نامه مفصل‌ترین معراج‌نامۀ مزدایی است که داستان سفر روحانی ویراف به جهان دیگر و بازگشت پیروزمندانه وی را گزارش کرده‌ است. به باور جوزف کمبل، سفر قهرمان در متون روایی همه ملت‌های جهان از ساختار واحد و مشابهی برخوردار است که بر آمده از ناخودآگاه جمعی است. اهمیّت این پژوهش تلاش برای تجلّی مولفه‌های فرهنگ پیشین ایرانی در چنین آثاری با تکیه بر نظریه‌های پذیرفته جهانی است که با هدف تبیین مراحل سفر قهرمان (ویراف) در ارداویراف‌نامه بر اساس الگوی کمبل با رویکردی توصیفی تحلیلی انجام شده و دستاورد پژوهش حاکی است که سفر ویراف با مراحل سه‌گانه (عزیمت، تشرّف و بازگشت) سفر قهرمان در الگوی کمبل تا حدودی هم‌خوانی دارد و در مواردی از زیرگونه‌های هفده‌گانه فاقد معادل است که دلیل آن نوع نگرش به سیمای قهرمان در ساحت هدف‌های دینی و اسطوره‌ای و نیز تفاوت بنیادین موضوع معراج با سفر قهرمان است