برآورد و ارزیابی روند تغییرات تبخیر– تعرق مرجع سالانه براساس پارامترهای اقلیمی موثر در شمال شرق ایران

تحلیل روند تغییرات تبخیر – تعرق مرجع در هر منطقه از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. در مطالعه حاضر، از آمار پارامترهای اقلیمی دوازده ایستگاه هواشناسی واقع در شمال شرق کشور، برای تخمین تبخیر – تعرق مرجع براساس مدل های تجربی پاپاداکیس و پنمن مونتیث فائو استفاده گردید. خروجی مدل ها براساس روش های مختلف درون یابی ارزیابی و سپس نتایج روش کوکریجینگ با rmse کمتر در محیط نرم‌افزارarcgis10/2، به صورت پهنه های هم تبخیر تعرق مرجع مشخص گردید. روند تغییرات با آزمون ناپارامتری من –کندال (mk) ارزیابی شد. نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین تبخیر– تعرق مرجع به ترتیب، در ایستگاه های واقع در استان های خراسان جنوبی و شمالی رخ می دهد. تبخیر – تعرق مرجع کل منطقه در مقیاس سالانه، از شمال به جنوب روندی افزایشی دارد. ارتفاع و عرض جغرافیایی در تعیین پهنه های هم تبخیر– تعرق مرجع از وزن بیشتری برخوردار بودند. روند تغییرات زمانی eto سالانه در حالت افزایشی معنی دار مشاهده شد. در گناباد، سبزوار، بشرویه و قائن روند افزایشی eto در سطح 05/0 معنی دار بود. شیب کاهشی تا 14 میلی متر در سال در ایستگاه های بجنورد و قوچان و شیب افزایشی تا 17 میلی متر در سال در ایستگاه های فردوس و مشهد در سری سالانه تخمین زده شد. روند تغییرات سالانه پارامترهای اقلیمی، فقط برای بارش و رطوبت نسبی ایستگاه بیرجند معنی دار بود. در پارامترهای کمینه دما، بیشینه دما و ساعات آفتابی در تمام ایستگاه ها، شیب تغییرات فقط افزایشی و برای سرعت باد، بارش و رطوبت نسبی تغییرات شیب هم به صورت افزایشی و هم به صورت کاهشی مشاهده شد. بنابراین، عامل اصلی افزایش تبخیر–  تعرق مرجع در منطقه، روند افزایشی پارامترهای کمینه دما، بیشینه دما و ساعات آفتابی بوده و در اولویت دوم، تغییرات افزایشی و کاهشی پارامترهای رطوبت نسبی، بارش و سرعت باد نیز حائز اهمیت می باشد.