تعیین شکل‌های شیمیایی آهن و روابط آن‌ها با ویژگی‌های خاک در برخی خاک‌های استان آذربایجان شرقی

شناخت شکل های مختلف آهن خاک و تعیین مقدار هر یک از آن ها اطلاعات مفیدی برای ارزیابی وضعیت آهن و نیز  شیمی آهن در خاک در اختیار می گذارد. برای کسب چنین اطلاعاتی، مقدار و توزیع شکل های مختلف آهن در 21 نمونه مرکب خاک استان آذربایجان شرقی به روش عصاره گیری دنباله ای تغییریافته سینگ و همکاران تعیین و رابطه این شکل ها با یکدیگر و با ویژگی های خاک مطالعه گردید. بر طبق نتایج حاصله دامنه تغییرات آهن معادل کل به روش اسپوزیتو و همکاران بین 84/50 - 25/15 گرم بر کیلوگرم با میانگین 84/29 گرم بر کیلوگرم و به روش aqua-regia  بین 75/47 - 54/19 گرم بر کیلوگرم با میانگین 38/30 گرم بر کیلوگرم متغیر بود. غلظت شکل های مختلف آهن به‌ترتیب آهن باقی مانده (fe-res) < آهن پیوندیافته به اکسیدهای آهن بلوری (fec-feox) < آهن پیوندیافته به اکسیدهای آهن بی‌شکل (fe-afeox) < آهن پیوندیافته به اکسیدهای منگنز(fe-mnox) < آهن پیوندیافته به مواد آلی (fe-om) < آهن تبادلی (fe-ex) ≥ آهن کربناتی (fe-car) بود. ضرایب همبستگی ساده نشان داد که  phخاک با آهن پیوندیافته به اکسیدهای آهن بلوری، کربنات کلسیم معادل فعال با آهن پیوندیافته به اکسیدهای منگنز همبستگی های منفی معنادار و ظرفیت تبادل کاتیونی با آهن تبادلی، آهن باقی مانده و آهن کل همبستگی های مثبت معناداری داشتند. درصد رس با آهن تبادلی، آهن باقی مانده و آهن کل همبستگی مثبت معنادار و با آهن پیوندیافته به اکسیدهای منگنز همبستگی منفی معنادار، درصد سیلت با آهن پیوندیافته به مواد آلی همبستگی مثبت معنادار و آهن پیوندیافته به اکسیدهای منگنز همبستگی منفی معناداری داشتند. در این تحقیق بین شکل های مختلف آهن همبستگی های معناداری به دست آمد که احتمالاً بیان گر یک رابطه پویا بین آن ها هست.