برآورد تبخیر- تعرق مرجع تحت شرایط داده های محدود و کامل (مطالعه موردی: ایستگاه های سینوپتیک تبریز و ارومیه)

یکی از پیش نیازهای اساسی بهبود مدیریت مصرف آب در مزرعه، تخمین دقیق میزان آب مصرفی گیاه است. برآورد دقیق مقدار آبی که صرف تبخیر- تعرق گیاهی می شود، یکی از عوامل مهم برنامه ریزی جهت توسعه کشاورزی و افزایش محصول است. روش پنمن- مانتیث فایو (fpm) به‌عنوان استاندارد جهانی به‌منظور برآورد تبخیر- تعرق گیاه مرجع (eto) و نیز برای ارزیابی دیگر روش های تخمین eto پیشنهاد گردیده که نیازمند داده های تابش خورشیدی، سرعت باد، دما و رطوبت هوا است. متاسفانه امکانات اندازه گیری برخی از پارامترهای آب و هوایی در بعضی از ایستگاه های هواشناسی وجود ندارد. بنابراین، تشخیص درستی روش های تخمین eto با استفاده از داده های آب و هوایی برآورد شده بسیار مهم است. بر این اساس، هدف از این مطالعه، ارزیابی عملکرد روش fpm در برآورد eto زمانی که داده های تابش خورشیدی (rs)، فشار بخار (ed) و رطوبت نسبی (rh) موجود نباشند، تحت شرایط اقلیمی شمال غرب ایران هست. داده های ایستگاه های سینوپتیک ارومیه و تبریز، به‌منظور مقایسه با eto برآورد شده توسط روش fpm با مجموعه داده‌های کامل و با داده‌های محدود، مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد هنگامی‌که داده-های rh و ed موجود نباشند، برآورد آن‌ها با استفاده از روش fpm گزینه بسیار خوبی برای به‌دست آوردن eto در ارومیه و تبریز، با rmse کوچک‌تر از 4/0 میلی‌متر در روز است. وقتی‌که داده های rs موجود نباشد، برآورد آن با استفاده از روش fpm برای به‌دست آوردن eto، با rmse بیش از 7/0 میلی‌متر در روز، به‌اندازه کافی نتایج خوبی را ارایه نمی دهد. همچنین نتایج نشان داد موثرترین پارامتر برای برآورد تبخیر- تعرق تابش خورشیدی بوده و تاثیر داده های فشار بخار و رطوبت نسبی، بر دقت برآورد eto، تقریباً به یک میزان است.