اثر خصوصیات خاک بر تولید روا ن آب و رسوب در مقیاس مزرعه (مطالعه موردی بخشی از اراضی کشاورزی اطراف شهرستان ساری)

ویژگی‌های خاک، متغیرهای مهمی در فرایندهای روان آب و فرسایش خاک می باشند. لذا این پژوهش برای بررسی شماری از متغیرهای موثر خاک در تولید روان آب و هدررفت خاک، در اراضی کشاورزی واقع در محدوده شهرستان ساری انجام شد. جهت انجام نمونه برداری از منطقه مورد نظر، شبکه بندی به صورت سیستماتیک جمعا در 60 نقطه، با فواصل 20 متر انجام گرفت. همچنین با بهره‌گیری از دستگاه شبیه ساز باران اقدام به ایجاد باران شد. شدت و مدت بارندگی برای کلیه آزمایش های باران ثابت و برابر 2 میلی متر بر دقیقه و با مدت زمان 15 دقیقه در نظر گرفته شد. همزمان نمونه های خاک نیز از نقطه مجاور شبیه سازی از عمق 30-0 سانتی متری جمع آوری شد. نتایج نشان داد که متغیرهای رطوبت پیشین خاک، ماده آلی، درصد ذرات شن و وزن مخصوص ظاهری به ترتیب با میزان همبستگی 56/0 ، 40/0 ، 29/0 و 28/0 بیشترین تاثیر را در تولید روان آب دارند. همچنین در فرآیند هدررفت خاک نیز متغیرهای درصد ماده آلی و رس با ضریب همبستگی 303/0 و 30/0 بیشترین تاثیر را در اراضی زراعی داشته اند. نتایج ارایه مدل رگرسیون چند متغیره خطی نشان داد که با بهره گیری از متغیرهای درصد ماده آلی، رطوبت پیشین خاک و رس می توان میزان تولید روان آب و هدررفت خاک را به ترتیب با ضریب تبیین 493/0 و 71/0 برآورد نمود.