ارزیابی ریسک آلودگی آبخوان دشت سلماس نسبت به آلاینده زمین‌زاد

آبخوان دشت سلماس یکی از آبخوان های استان آذربایجان غربی می باشد که به علت وجود چشمه آبگرم و شرایط زمین شناختی منطقه در معرض خطر آلودگی انواع آلاینده های زمین زاد از جمله آرسنیک قرار دارد. لذا ارزیابی ریسک آلودگی این آبخوان نسبت به آلاینده آرسنیک و تعیین مناطق در معرض خطر امری ضروری می باشد. در این پژوهش ریسک آلودگی آبخوان دشت سلماس با استفاده از روش osprc مورد بررسی قرار گرفته است. در روش osprc ریسک آلودگی با در نظر گرفتن منشا آلاینده، مسیر انتقال آلودگی و عواقب و نتایجی که آلودگی بر موجودات دارد؛ بررسی می شود. در این روش بعد از شناسایی منشا آلودگی، مسیر انتقال آلودگی با ارزیابی آسیب پذیری ویژه نسبت به آلاینده آرسنیک مورد بررسی قرار گرفت. به طوری که ارزیابی آسیب پذیری ویژه با استفاده از مدل شبکه عصبی gmdh و شش پارامتر روش spectr که شامل شیب زمین، ph، هدایت الکتریکی، هدایت هیدرولیکی، تراز سطح آب زیرزمینی و تغذیه می باشد؛ انجام گرفت. بعد از اجرای مدل شبکه عصبی gmdh، مقادیر rmse و r برای مرحله آزمایش به ترتیب 0.036 و 0.902 بدست آمده است. نتایج حاصل از تهیه نقشه ریسک آلودگی که از حاصلضرب آسیب پذیری ویژه در سرعت جریان آب زیرزمینی بدست آمده نشان داد که ریسک آلودگی نسبت به آلاینده آرسنیک در قسمت های غربی و بخش هایی از جنوب غربی بیشتر از بقیه قسمت های آبخوان می باشد ولی به طور کلی ریسک آلودگی آبخوان سلماس نسبت به آلاینده آرسنیک خیلی کم می باشد.

assessment of contamination risk in salmas aquifer for contaminant from geogenic origin

salmas plain aquifer is one of the aquifers in west azerbaijan province, which is exposing to contamination risk of various contaminants from geogenic origin such as arsenic. this is due to hot springs and geological conditions of the area. therefore, it is necessary to assess the contamination risk to arsenic contaminant and identification of high-risk areas in this aquifer. in this study, the contamination risk of salmas aquifer was investigated using osprc method. in osprc method, the contamination risk investigated by considering the origin, source, pathways, receptor and consequence. in this method, the source of contamination was identified then specific vulnerability to arsenic contaminants as pathway was investigated using gmdh neural network model and six parameters of spectr method. the parameters of spectr method are slope, ph, electrical conductivity, hydraulic conductivity, water table and recharge. the testing rmse and r values of the gmdh neural network model were 0.036 and 0.902, respectively. the contamination risk map was obtained by multiplying the specific vulnerability in the groundwater velocity. this map showed that the risk of contamination to arsenic contaminant is higher in the western and southwestern parts of the aquifer than the other parts of the aquifer. in general, the contamination risk of salmas aquifer to the arsenic contaminants is very low.