تحلیل شاخص‌های بهره‌وری آب در اراضی کشاورزی شرکت کشت و صنعت و دامپروری مغان

کشاورزی بزرگترین صنعت در دشت مغان است، در نتیجه بزرگترین مصرف کننده آب نیز می باشد بهبود بهره‌وری آب در اراضی این دشت می‌تواند کمک شایانی به حل مشکل کمبود آب نماید. بدین منظور، شاخص‌های بهره‌وری آب کشاورزی به‌عنوان یکی از مولفه‌های مدیریت مصرف در بهره‌برداری از منابع آب، باید مورد توجه قرار گیرد. در این تحقیق با بررسی بهره‌وری آب برای محصولات مهم زراعی کشت و صنعت و دامپروری مغان، ضمن آگاهی از وضعیت موجود بهره‌وری آب، راهکارهایی در جهت سازمان‌دهی الگوی کشت زراعی ارائه شد. از شاخص‌های بهره‌وری آب کشاورزی، عملکرد به ازای واحد حجم آب (cpd)، درآمد به ازای واحد حجم آب (bpd) و درآمد خالص به ازای واحد حجم آب (nbpd)، مورد بحث و بررسی قرار گرفت. درآمد حاصل از فروش با استفاده از گزارشات مربوط به درآمد‌های ریالی و بین واحدی شرکت در سال زراعی 1397-1396 محاسبه و نیاز آبی خالص در منطقه مورد مطالعه، با استفاده از نرم‌افزار netwat به دست آمد. نتایج نشان داد بهره وری آب حاصل از فعالیت های کشاورزی در منطقه مورد مطالعه برای کل محصولات بر اساس شاخص های cpd، bpd و nbpd به ترتیب برابر با 1.19 (کیلوگرم بر مترمکعب آب)، 11945 (ریال بر متر مکعب آب) و 8216 (ریال بر متر مکعب آب) می باشد. اولویت کشت محصولات تا رتبه هفتم بر اساس شاخص nbpd، به ترتیب ذرت بذری، کلزا، گندم، جو، چغندرقند، ذرت علوفه ای و ذرت دانه‌ای می‌باشد. در صورت هدف‌گذاری تولید محصول با نیاز آبی کمتر و درآمد بالا به کاشت محصولاتی مانند گندم، جو و کلزا به جای محصولاتی با نیاز آبی بیشتر در منطقه مورد مطالعه توصیه می‌ گردد.

analysis of water productivity indicators in agricultural lands of moghan agro-industry and livestock company

background and objectives due to the limited water resources of the country, water should be allocated to products that have more economic benefits per cubic meter of water. although this does not mean ignoring other basic and long-term goals such as food security and employment, it is necessary to pay attention to the issue of economic efficiency of water. moreover, agriculture is the largest industry in moghan plain and consequently is the largest water consumer. so, the improvement of the water productivity in this plain can be useful for solving the problem of water shortage. therefore, agricultural productivity indicators should be taken into account as one of the components of consumption management in utilizing water resources. in this research, recommendations were presented for organizing the crop pattern with assessment of the water productivity for agricultural products in moghan agro-industry and livestock. methodology the research method in this study includes estimating crop yield, cost of agricultural operations (planting, holding and harvesting), sales revenue, net water demand, gross water demand and calculating water productivity in the production of important crops in moghan agro-industry and livestock company. water productivity indicators including produced crop per one cubic meter of water (cpd), gross benefit per one cubic meter of water (bpd), and net benefit per one cubic meter of water (nbpd) were analysed and evaluated in the time period of 2017-2018. revenues from sales of agricultural products were calculated using the incoming reports of the company and the net water requirement was obtained using netwat software in the study area.