اثر سطوح مختلف آبیاری و گونه‌های قارچ میکوریز آربوسکولار بر صفات مورفولوژیک و عملکرد دانه توده‌های کنجد

به منظور بررسی اثرات تنش خشکی و دو گونه قارچ میکوریز آربوسکولار بر صفات مورفولوژیک و عملکرد دانه هشت توده محلی کنجد، آزمایشی به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی هنرستان کشاورزی ارومیه واقع در 12 کیلومتری شهرستان ارومیه در سال زراعی 1393-1394 اجرا گردید. فاکتور اصلی شامل سطوح مختلف آبیاری، آبیاری بدون تنش: آبیاری بعد از 70 میلی متر تبخیر و تعرق گیاه یا etc، تنش ملایم: آبیاری بعد از  90 میلی متر تبخیر و تعرق گیاه یا etc  و تنش شدید: آبیاری بعد از  110 میلی متر تبخیر و تعرق گیاه یا etc، فاکتور فرعی شامل دو گونه قارچ میکوریزا glomus mosseae، glomus intraradices  و عدم تلقیح با قارچ و فاکتور فرعی فرعی شامل هشت توده کنجد (sesamumindicum) به نام های جیرفت 13، محلی طارم زنجان، محلی مغان، ناز چند شاخه، tc-25، ts-3، داراب 14 و دشتستان 5 بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر سطوح مختلف آبیاری، قارچ میکوریزا و توده کنجد بر صفات مورد مطالعه معنادار بود. مقایسه میانگین ها نیز نشان داد با افزایش شدت تنش خشکی، صفات عملکرد دانه، ارتفاع بوته، قطر ساقه، وزن خشک برگ، ساقه و کپسول با دانه، تعداد دانه در واحد سطح و تعداد شاخه فرعی در هر بوته کاهش معنی داری یافت. تنش شدید خشکی عملکرد دانه و تعداد دانه در واحد سطح را به ترتیب به میزان 63 و 70 درصد کاهش داد. همزیستی قارچ میکوریزا کلیه صفات مورد مطالعه بالا را بهبود بخشید. با توجه به نتایج این تحقیق، جهت افزایش عملکرد دانه و سایر صفات مورفولوژیک، استفاده از قارچ های میکوریزا به خصوص گونه g.mosseaeتوصیه می گردد.همچنین در هر سه شرایط مختلف آبیاری، ژنوتیپ های محلی مغان و محلی طارم زنجان به عنوان توده های محلی برتر معرفی گردیدند.