ارزیابی و بهبود مدیریت آبیاری جویچه‌ای در اراضی تحت کشت نیشکر خوزستان

مشکل عمده روش های آبیاری سطحی، پایین بودن بازده کاربرد آب در مزرعه است که به طور عمده از ضعف مدیریت آبیاری ناشی می شود. با توجه به هزینه زیاد سامانه های آبیاری تحت فشار و محدودیت کاربرد در برخی شرایط خاص، بهبود و اصلاح روش های آبیاری سطحی ضروری است. این تحقیق، با هدف ارزیابی وضعیت موجود مدیریت آبیاری جویچه ای، شناخت نقاط ضعف و روش های بهبود مصرف آب در اراضی چهار کشت و صنعت دهخدا، امیرکبیر، حکیم فارابی و کارون اجرا شده است. در این تحقیق مقدار آب مصرفی، عوامل برنامه ریزی آبیاری، بازده کاربرد آب آبیاری و یکنواختی توزیع آب در مزارع تحت مطالعه ارزیابی شده است. در مجموع 37 مورد ارزیابی در مراحل مختلف دوره رشد نیشکر در کشت و صنعت های مورد نظر انجام شده است. در هر یک از مزارع مورد مطالعه، بافت خاک، چگالی ظاهری، زمان های پیشروی و پسروی، دبی ورودی، رطوبت خاک (قبل و بعد از آبیاری)، دو نقطه از منحنی مشخصه رطوبتی، شیب و مقطع هندسی جویچه ها و مدت زمان آبیاری اندازه گیری شده است. نتایج نشان داد که دور آبیاری در مزارع مورد مطالعه کوتاه، مدت زمان آبیاری طولانی و مصرف آب در اغلب مزارع ارزیابی شده بیش تر از مقدار آب مورد نیاز است. رطوبت خاک قبل از آبیاری در عمق های 66-33 و100-66 سانتی متر و گاه در عمق 33-0 سانتی متر در اغلب مزارع مورد مطالعه نزدیک به رطوبت ظرفیت زراعی مزرعه (fc) و یا بیش تر از آن بود. عمق ناخالص آب داده شده از 70 تا 319 میلی متر و بازده کاربرد در مزارع مورد مطالعه از 7 تا 100% متغیر و متوسط آن در مزارع ارزیابی شده 42.5% بود. بر خلاف بازده کاربرد، یکنواختی توزیع آب در همه مزارع تحت مطالعه زیاد و متوسط آن حدود 92% بود. تلفات آب در مزارع به طور عمده ناشی از نفوذ عمقی بود.