انتخاب مناسب‌ترین تناوب زراعی بر اساس ارزیابی شاخص‌های مختلف کیفیت خاک در حاشیه رود ارس

ارزیابی کیفیت خاک برای تولید پایدار محصولات کشاورزی ضروری بوده و باید به تواند اطلاعاتی در ارتباط با تصمیم گیری ارائه دهد. به این علت شاخص های کیفیت خاک به عنوان معیارهای ارزیابی معرفی شده است. این تحقیق به منظور تعیین تناوب زراعی مناسب براساس شاخص های مختلف کیفیت خاک در منطقه پارس آباد واقع در استان اردبیل انجام شد. سه قطعه زمین همجوار تحت کشت برنج که کشت دوم آن ها به صورت آیش، گندم و شبدر بوده و برای حداقل 4 سال متوالی تحت این تناوب زراعی قرار داشتند، انتخاب شدند. نمونه برداری از خاک به صورت تصادفی و از عمق0 تا 50 سانتی متری (در هر قطعه 30 نمونه) پس از برداشت کشت دوم انجام گرفت. تحلیل های آماری بیانگر این است که تمامی متغیرها از توزیع نرمال برخوردار بوده و در بین پارامترهای مختلف واکنش خاک و کربن توده زنده میکروبی به ترتیب دارای کمترین و بیشترین ضریب تغییرات در سه تناوب انتخابی است. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین ها بیانگر اختلاف معنی دار بین شاخص های کیفیت خاک در تناوب های مختلف زراعی می باشد. مقدار ماده آلی، نیتروژن کل، تنفس میکروبی، کربن توده زنده میکروبی، ظرفیت تبادل کاتیونی، میانگین وزنی قطر خاکدانه ها در تناوب برنجشبدر به طور معنی داری بیشتر از سایر تناوب ها بود. اما ویژگی های جرم مخصوص ظاهری و بافت خاک اختلاف معنی دار در تناوب های مختلف زراعی نشان نداد. نتایج کلی پژوهش حاضر نشان داد که تناوب زراعی برنج در طولانی مدت با خانواده بقولات مانند شبدر کیفیت خاک را بهبود می بخشد.