پهنه‌بندی زمانی-مکانی اقلیم بارش ایران و انتخاب ایستگاه‌های شاخص با روش‌های آماری چند متغیره

در این مطالعه، جهت پهنه بندی نواحی بارش کشور، از اطلاعات 31 ایستگاه هواشناسی همدید در دوره آماری 2010-1987 استفاده شد. برای این منظور، داده های هر ماه استاندارد شده و در ماتریس با ابعاد (n*m) که در آن n تعداد ایستگاه ها (31) و m تعداد ما ه ها (12) است، نوشته شدند. تجزیه به مولفه های اصلی (pca) روی ماتریس مذکور انجام شد. با توجه به معیار دارا بودن مقدار ویژه بالای یک، مولفه های اصلی انتخاب شدند. آنگاه مقادیر امتیازات مولفه های اصلی (pcs) برای مولفه های منتخب محاسبه شد. این مقادیر، به عنوان ورودی روش تجزیه خوشه ای با روش وارد استفاده شد. آنگاه با توجه به نمودار خوشه ای، اقلیم های بارش کشور تشخیص داده شدند. برای پاسخ به این سوال که کدام ایستگاه ها می توانند به عنوان نماینده اقلیم بارش هر منطقه باشند، از روش پروکراستس (pa) استفاده شد. افزون بر این، از همین روش برای انتخاب ماه هایی که بارش آن ها معرف بارندگی در کل سال است، استفاده شد. نتایج نشان داد که سه مولفه اصلی اول، 97 درصد واریانس کل داده ها را توجیه می کند. براساس مولفه های منتخب، در کل کشور، شش ناحیه بارشی متمایز تشخیص داده شد. همچنین روش pa نشان داد که بارش ماه های مه، اوت و دسامبر، تقریبا کل اطلاعات بارش سالانه را دربر دارند. همچنین معلوم شد که هفت ایستگاه واقع در نقاط مختلف کشور شامل زاهدان، تهران، ارومیه، ایلام، یاسوج، گرگان و رشت می توانند به عنوان ایستگاه های شاخص در نظر گرفته شوند. این ایستگاه ها %87 واریانس کل داده های ایستگاه های کشور را دربر داشتند.