تعیین شکل‌های شیمیایی مس و روابط آن‌ها با ویژگی‌های خاک در برخی خاک‌های استان آذربایجان شرقی

شناخت شکل های مختلف مس خاک و تعیین مقدار هر یک از آن ها اطلاعات مفیدی را برای ارزیابی وضعیت مس و نیز شیمی مس در خاک در اختیار می گذارد. برای کسب چنین اطلاعاتی، مقدار و توزیع شکل های مختلف مس در 21 نمونه مرکب خاک استان آذربایجان شرقی به‌روش عصاره گیری دنباله ای تغییر یافته سینگ و همکاران تعیین و رابطه این شکل ها با یکدیگر و با ویژگی های خاک مطالعه گردید. بر طبق نتایج حاصله دامنه تغییرات مس کل بین 90.5 21.5 میلی گرم بر کیلوگرم خاک با میانگین 37 میلی گرم بر کیلوگرم خاک بود. ضرایب همبستگی ساده نشان داد که درصد شن و سیلت با مس متصل به اکسیدهای آهن بی شکل همبستگی معناداری (p<0/05) داشتند. درصد سیلت با مس آلی و مس متصل به اکسیدهای آهن بی شکل همبستگی معناداری(p<0/05) داشت. درصد کربنات کلسیم معادل و کربنات کلسیم معادل فعال با شکل تبادلی مس همبستگی معناداری(p<0/05) داشت. از میان شکل های مس، شکل تبادلی، مس متصل به اکسیدهای آهن بلورین و مس کل رابطه مثبت معناداری با مس قابل جذب داشتند که در بین آن ها مس متصل به اکسیدهای آهن بلورین بالاترین ضریب همبستگی (*0/53=r) را داشت. ترتیب شکل های مختلف مس به صورت مس باقی مانده (cu-res) ; مس متصل به اکسیدهای آهن بلورین (cu-cfeox) ; مس متصل به اکسیدهای آهن بی‌شکل (cuafeox) ; مس متصل به مواد آلی (cuom) ; مس کربناتی (cucar) ; مس تبادلی (cuex); مس متصل به اکسیدهای منگنز (cumnox) بود. در این تحقیق بین برخی شکل های مختلف مس همبستگی معناداری بدست آمد که احتمالاً بیان‌گر یک رابطه پویا بین آن ها می باشد.