مطالعه شاخص ردپای آب برای محصولات غالب مورد کشت در حوضه آبریز دریاچه ارومیه و ارتباط آن با مدیریت آبیاری

شناسایی و ارزیابی مقدار آب واقعی مورد استفاده محصولات مختلف کشاورزی دارای اهمیت بالایی بوده و چنین ارزیابی می تواند در شناخت و ارائه راهکارهای مناسب برای کاهش مصرف آب کشاورزی بسیار موثر باشد. در این تحقیق به منظور ارزیابی وضعیت محصولات تولیدی از نظر آبیاری و آب مصرفی به ازاء محصول تولیدی کشاورزی، از شاخص های تامین نسبی آب آبیاری (ris) (شاخصی که بیشتر از 1 بیانگر مصرف بیشتر و کمتر از 1 بیانگر مصرف کمتر آب آبیاری است) و ردپای آب (wf) برای عمده محصولات کشت شده در حوضه دریاچه ارومیه استفاده گردید. ردپای آب محصولات در دو جزء آب آبی (wf blue) و آب سبز (wf green) برآورد شده سپس به منظور اعمال تاثیر راندمان آبیاری در محاسبه میزان آب مصرفی محصولات، ردپای آب آبی واقعی  (wfa blue) نیز محاسبه گردید. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار ردپای آب مربوط به محصول گندم در ایستگاه مراغه بوده که در آن مقدار ردپای آب آبی m3 ton1 1779.77، ردپای آب سبز m3 ton1 729.96 و ردپای آب واقعی m3 ton1 2150.91 می باشد. همچنین کمترین مقدار ردپای آب مربوط به محصول ذرت در ایستگاه سراب بوده و مقدار ردپای آب آبی، ردپای آب سبز، ردپای آب آبی واقعی آن به ترتیب m3 ton1 99.86، m3 ton1 19.75 و m3 ton1 165.28 می باشند. مقادیر شاخص تامین نسبی آب آبیاری (ris) در هفت ایستگاه هواشناسی اطراف حوضه دریاچه ارومیه برای محصولات غالب زراعی تعیین گردید و این شاخص در تمام محصولات بیش آبیاری را نشان می دهد. این درحالی است که دو محصول یونجه و گندم، از نظر مقدار شاخص ris دارای مقادیری کمتری نسبت به سایر محصولات داشتند.

Water Footprint Index Study for dominant crops in Urmia lake basin and its relationship with irrigation management

Detection and evaluation of the actual amount of water used for different agricultural products is of paramount importance that such an assessment can identify and provide appropriate solutions to reduce water consumption in agriculture very effectively. In this research, to evaluate the agricultural products from view point of irrigation and water consumption, the Relative Irrigation Supply (RIS) as an indicator that shows accuracy of excessive irrigation when it value is more than 1, else when it value be less than 1 the consumed water is less than irrigation requirement and water footprint indicators (WF) were used for main crops in Urmia lake basin. The water footprint of products was estimated for two component of blue water (WF blue) and green water (WF green). Then actual water footprint was calculated by applying irrigation efficiency. The results showed that the maximum amount of water footprint was for wheat in Maragheh station, in which the blue, green and actual blue water footprints were 1779.77, 729.96 and 2150.91 m3 ton1, respectively. Also the lowest water footprint was for corn in Sarab station in which the blue, green and actual blue water footprint were 99.86 m3 ton1, 19.75 m3 ton1 and 165.28 m3 ton1 respectively. The Relative Irrigation Supply index (RIS) values were determined for main crops in seven meteorological stations of Lake Urmia basin and this index showed an excessive irrigation for all crops. While alfalfa and wheat, had less amount of RIS than other products.